W dziewiętnastym wieku w Indjach powstał cały szereg współczesnych sekt teistów, przypominających bardzo amerykańskich unitarjanów. Główna z tych sekt Brahma-Somadż, nazywa się „religją naturalną“, odrzuca ona nieomylność Wed i przechyla się do kultu Jedynego Boga, czyli Najwyższego Władcy wszechświata, wszystkie zaś wyobrażenia i symbole potępia. Kesab-Czandra był jednym z pierwszych założycieli tej sekty około 1870 roku. Podobna sekta, nazwana Prartana-Somadż, była założona w Bombaju około tego samego czasu. Trzyma się ona w ogólnych zarysach nauczania unitarjanów, ale odrzuca wszelki wpływ chrześcian, i nie pragnie z nimi się zlewać, wymagając, ażeby zarząd i skład członków był czysto hinduski. Inna sekta tego rodzaju Aria-Somadż, założona była przez Dajanandę Saraswati w tym samym czasie, jak obie poprzednie szkoły, Sekta owa odrzuca kasty, święte wizerunki, mitologję i tradycję, ale szanuje Wedy za to, że wyznają ścisły monoteizm. Nauczycielowie tej szkoły tłomaczą Wedy w świetle współczesnej religijnej myśli, włączając i nauczania współczesnej nauki.
Na wpółczesny hinduski religijny kierunek wywarły wielki wpływ Bhagawan Szri Ramakriszna, który żył i nauczał w Indjach w drugiej połowie dziewiętnastego stulecia. Stworzył on szkołę, do której dziś wchodzi wiele hindusów z najlepszego towarzystwa. Nauczanie jego opierały się na podstawowych założeniach hinduskich religij, ale świato-pogląd jego był nadzwyczaj szeroki i subetelny wszystkich ludzi nazywał braćmi, we wszystkich widział jedna wiarę. Wszystkie kraje były dla niego ojczyzną. Wielu jego zwolenników widzi w nim wcielenie bóstwa. Nauczania jego obudziły w Indjach pęd do zajmowania się sprawami religijnemi i wpływ jego do tej pory jest znaczny. Ruch ten rozpowszechnił się i w Ameryce pod wpływem jednego z jego uczniów i gorących wyznawców czczonego zmarłego Suami Wewekanandy. Zapoznał on Amerykę z jego nauczaniem w okresie światowego kongresu religijnego, oraz bhakti — jogiem. Zasadniczym motywem jego zawsze „miłość, miłość, miłość“. Wielu europejczyków widzi w nim współczesnego hinduskiego świętego, równego nauczycielom, mędrcom i założycielom kultów starożytnych czasów.
Musimy dodać kilka słów o zastosowaniu świętych wizerunków w hinduskim religijnym kulcie. Uczeni europejscy nie rozumieją je zupełnie niewłaściwie. Zachodni podróżnicy w szczególności zaś misjona-
