- ↑ 1,0 1,1 1,2 Zielnik, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski, Aleje Ujazdowskie 4, 00-478 Warszawa
- ↑ e-mail: mgraniszewska@biol.uw.edu.pl
- ↑ Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski, Aleje Ujazdowskie 4, 00-478 Warszawa
ABSTRACT: This publication covers the first part of the work from 1883, entitled Useful Plants among the Lithuanian People from the Area of Slonim, Wołkowysk and Prużanna. Book I (title of the original Rośliny użyteczne u ludu litewskiego z okolic Słonima, Wołkowyska i Prużanny. Zeszyt I-y), that was found, in 2012, in the archives of the Herbarium of the Department of Biology, University of Warsaw. Its author is the Polish ethnographer and folklorist Michal Fedorowski (1853-1923). Useful Plants… describes plants used as foodstuffs as well as plants out of which oil, fibers and plant dyes were recovered or everyday objects produced by the people of the former eastern borderlands of Poland (now the majority of the territory is in Belarus). Fedorowski’s work consists of a descriptive part (57 pages of the manuscript) and documentation in the form of a herbarium (15 sheets with 53 species of dried plants). The author uses the old folk names, which in this publication have been complemented by the modern names of plants. Fedorowski’s work was probably intended for a wide audience. From its colorful descriptions one can learn about the tools that people used and which materials were used to manufacture various items for everyday use. The author also cites many rural beliefs and superstitions. Useful Plants… is also a kind of culinary guide, containing descriptions of many dishes, which have been forgotten today[1].
Key words: crop plants, edible wild plants, gathering, ethnography, ethnobotany[2]
Wstęp
W artykule prezentujemy niepublikowany dotychczas rękopis wybitnego polskiego etnografa Michała Fedorowskiego[3] (1853–1923) pt. Rośliny użyteczne u ludu litewskiego z okolic
- ↑
(z ang.) — STRESZCZENIE: Niniejsza publikacja obejmuje pierwszą część pracy z 1883 r. zatytułowaną Rośliny użyteczne u ludu litewskiego z okolic Słonima, Wołkowyska i Prużanny. Zeszyt I-y, odnaleziona w 2012 roku w archiwum Zielnika Oddziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jej autorem jest polski etnograf i folklorysta Michał Fedorowski (1853-1923). „Rośliny użyteczne…” opisuje rośliny wykorzystywane jako żywność, ale także rośliny, z których odzyskiwano olej, włókna i barwniki roślinne lub przedmioty codziennego użytku wytwarzane przez ludność dawnych Kresów Wschodnich (obecnie większość terytorium Białorusi). Dzieło Fedorowskiego składa się z części opisowej (57 stron rękopisu) oraz dokumentacji w postaci zielnika (15 arkuszy z 53 gatunkami suszonych roślin). Autor posługuje się dawnymi nazwami ludowymi, które w niniejszej publikacji zostały uzupełnione współczesnymi nazwami roślin. Dzieło Fedorowskiego było zapewne przeznaczone dla szerokiego grona odbiorców. Z jego barwnych opisów można dowiedzieć się, jakimi narzędziami posługiwali się ludzie oraz z jakich materiałów wykonano różne przedmioty codziennego użytku. Autor przytacza także wiele wiejskich wierzeń i przesądów. „Rośliny użyteczne…” to także swego rodzaju przewodnik kulinarny, zawierający opisy wielu zapomnianych dziś potraw.
- ↑ (z ang.) — Słowa kluczowe: rośliny uprawne, dziko rosnące rośliny jadalne, zbieractwo, etnografia, etnobotanika
- ↑ W materiałach drukowanych spotyka się różną pisownię: Fedorowski lub Federowski, przy czym ta druga forma jest bardziej powszechna. Kierując się jednak listem wysłanym przez M. Fedorowskiego do J. Rostafińskiego (List 2 w Aneksie 6), w którym wyraźnie podkreśla on pisownię swojego nazwiska przez „o”, w niniejszej publikacji przyjęto tę właśnie formę.
