M. Fedorowski zajmował się także działalnością publicystyczną i społeczną. Pisywał między innymi do „Pamiętnika Fizjograficznego”, „Wisły”, „Kwartalnika Litewskiego”, „Ziemi”, „Kuriera Warszawskiego”. Był założycielem czterech wydawanych w Wilnie czasopism dla mieszczan i ludu. „Praca naukowa była tylko jedną z wielu dziedzin, w których się wyładowywała Jego bogata i szeroka umysłowość” – napisał o nim profesor Stanisław Poniatowski (1884–1945), kierownik Zakładu Etnologii w Towarzystwie Naukowym Warszawskim (Federowski 1935). W Zakładzie tym M. Fedorowski zatrudniony został na dwa lata przed śmiercią i, jak pisze o nim przełożony, „zabrał się natychmiast z wielką pasją do pracy nad swym Ludem białoruskim”. Według tej samej relacji, „pracę swą, czy na roli, czy z piórem w ręku” M. Fedorowski traktował jako służbę dla Ojczyzny.
M. Fedorowski zmarł w 1923 roku w Warszawie w wieku 70 lat.
Geneza rękopisu i jego dalsze losy
Sporządzenie dzieła Rośliny użyteczne u ludu litewskiego z okolic Słonima, Wołkowyska i Prużanny. Zeszyt I-y zbiegło się w czasie z rozpoczęciem przez profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, Józefa Rostafińskiego (1850–1928), akcji zbierania materiałów do opracowania dziejów uprawy roślin w Polsce. Przygotował on zestaw pytań ankietowych na temat ludowego nazewnictwa i użytkowania roślin. Ankieta wraz z odezwą do społeczeństwa została opublikowana w kilkudziesięciu czasopismach latem i jesienią 1883 roku (por. Köhler 1986 i 1993). J. Rostafiński zalecał, by do odpowiedzi na jego ankietę dołączać fragmenty zasuszonych roślin.
Kiedy M. Fedorowski przeczytał ów apel (por. List 1 w Aneksie 6) w lipcowym numerze czasopisma „Wszechświat” (Rostafiński 1883), miał już spore doświadczenie w badaniu związków człowieka z przyrodą. Rok wcześniej sporządził zielnik roślin wykorzystywanych w medycynie ludowej pt. Zioła lecznicze używane przez lud litewski w okolicach Wołkowyska i Słonima z dodatkiem roślin w gusłach i czarach zastosowanie mających (Archiwum WA, sygn. 2) i dalej powiększał zbiory z myślą o przygotowaniu kolejnych części (Archiwum WA, sygn. 3, por. też treść listów w Aneksie 6). Publikacja krakowskiego profesora stała się dla niego inspiracją do prowadzenia dalszych badań, m.in. do rozpoczęcia prac nad Zielnikiem litewskim, poświęconym nazewnictwu ludowemu (Archiwum WA, sygn. 4). Również sposób uporządkowania materiałów w Roślinach użytecznych… miał bezpośredni związek z odezwą J. Rostafińskiego. Gatunki zostały pogrupowane według punktów zawartych w ankiecie – w ten sposób powstało osiem numerowanych rozdziałów:
- Zboża.
- Warzywa.
- Zieleniny.
- Owoce.
- Kwietnik.
- Włókna, plecionki, puch.
- Olej.
- Barwidła.
W opisach poszczególnych roślin M. Fedorowski zawarł odpowiedzi na pytania z ankiety oraz z listu otrzymanego od J. Rostafińskiego w październiku 1883 roku (por. List 2 w Aneksie 6). Ostatnim, nienumerowanym rozdziałem Roślin użytecznych… są Notatki o użytku z niektórych drzew i krzewów u ludu litewskiego z okolic Wołkowyska i Słonima na temat wielostronnego wykorzystania drewna, m.in. w budownictwie oraz do wyrobu rozlicznych narzędzi.
W grudniu 1883 roku dzieło Rośliny użyteczne… zostało przesłane do Krakowa, skąd J. Rostafiński miał je odesłać Z. Glogerowi do Jeżewa, i tam też prawdopodobnie trafiło.
