super quemlibet malefactorem fuerit, eundem detineatis”, a pozostawienie przez Władysława Jagiełłę oprawcom władzy sądowniczej nad notorycznymi złodziejami, tudzież występowanie oprawcy jako oskarżyciela w przypadkach, gdy ktoś „inhoneste” żyje, lub „fures fovet”, wskazuje na to, że oprawca przedewszystkiem był obowiązany badać „famam et clamorem publicum”, czyli przeprowadzać właśnie tę „infamatio”. Wykazaliśmy téż już wyżéj, że oprawca przeprowadzał rodzaj śledztwa wstępnego z obwinionym, t. j. ustalał wiadomość o tem, że fakt zbrodniczy rzeczywiście spełnionym został[1]: mamy więc drugi moment postępowania inkwizycyjnego, t. j. „inquisitio generalis”. Ale i „inquisitio specialis” była także zachowaną. Wspomnieliśmy bowiem przy władzy oskarźycielskiéj oprawcy, że on występował w roli oskarżyciela jako „procurator castri”, zastępca grodu, z ramienia starosty; wobec tego więc, gdy proces się toczył przed sądem grodzkim, osoba oskarżyciela i sędziego była ta sama, co było charakterystyczną cechą procesu inkwizycyjnego. Wreszcie dodać musimy, że i postępowanie oczyszczające było w procesie przed sądem grodzkim w zupełności przyjętem; sędzia bowiem chcąc mieć podmiotowe przekonanie o niewinności obwinionego wprost temuż przysięgę oczyszczającą nakładał. Jako dowód na ten rodzaj inkwizycyjnego postępowania, przytaczamy wprawdzie późniejszą, ale nie mniéj ciekawą zapiskę sądu grodzkiego z r. 1450[2]. „Prout J. Z. de W. R. fuerat inculpatus[3] coram nobis, quod quandam mulierem viduam in Gruszow cum suis sociis cremaret, et deinde per Iusticionarium nostrum captus fuit, et in turri Castri Cracoviensis repositus; tandem cum nullus fuit, qui contra eundem agerat alias foldrowal by,
Strona:Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności - 1887 - Tom 19.djvu/056
Ta strona została przepisana.
