Strona:Ruch kobiecy w Polsce. Cz. I.djvu/28

powódź tłomaczek, przyswajających językowi naszemu modne w danej chwili utwory zagraniczne.
 Ks. J. Czartoryska, Marja Wirtemberska i cały szereg późniejszych autorek wraz z Hoffmanową, Jaraczewską, Ziemięcką i entuzjastkami na czele uważały talent pisarski za narzędzie służby obywatelskiej i społecznej, za apostolskie pomazanie, którego zadaniem budzić w sercach i umysłach światy najczystszych, najszlachetniejszych, niepokalanie prawych, bezkompromisowych dążeń. Słowo i czyn Żmichowskiej, rzucone w porywie bezgranicznego altruizmu, były tym dobrym posiewem, który nie przestał wschodzić dotąd.
 Większość autorek naszych i tych, od których biją promienie sławy, i tych, mniej znanych, nie schodzi nigdy z drogi służby społecznej, narodowej. Niejeden talent promienny, jak Orzeszkowa, niesie jej artyzm swój w ofierze. Niejeden rozśpiewany ptak rajski, jak Konopnicka, w pieśń swą zaklina hasła — programy i prowadzi naród w światy najdoskonalszych nakazów etyki społeczno-obywatelskiej.
 Każda dziedzina literatury, nauki i sztuki ma już dziś przedstawicielki, nie ustępujące pod względem doniosłości talentu, wiedzy i pracy przedstawicielom męzkim.
 Ze współczesnych powieściopisarek i nowelistek — po za Elizą Orzeszkową i Gabryelą Zapolską, które zdobyły wszechświatową sławę — wyróżniły się: Zofja Rygier-Nałkowska, Marion (Cecylja Grossglikowa), Ostoja (Józefa Sawicka), Bohowityn (Zofja Miedźwiedzka), Marja Rodziewiczówna (Maro Zmogas), Esteja (Józefa Kisielnicka), Aleksandra Suszczyńska, Hajota, Zofja Urbanowska, Wanda Grrot-Bęczkowska (Korotyńska), Zofja Kowerska Eugenja Żmijewska, Anatol Krzyżanowski (Edmund Nałęcz, Natalja z Krzyżanowskich Szymanowska), Emma Jeleńska, Wila Zyndram Kościałkowska, Alina Świder-