Strona:Rus Jarema Kusztelan - Ks. Patron Augustyn Szamarzewski.pdf/167

się zbyteczne, a nawet niewłaściwe z chwilą, gdy Spółki w Banku Związku swym udziałem przeważyły i wpływ swój siłą większości wywierać mogły. Mimo to, chociaż zmiana Ustaw nastąpiła dopiero później, wpływ Spółek na kierunek Banku Związku w rzeczy samej stosownie do intencji założycieli był przeważający. Mianowicie co do Rady Nadzorczej, na 9-ciu członków przypadało oprócz 3 spółkowców związkowych, delegowanych przez Komitet, 3 dalszych spółkowców, dyrektorów Spółek pożyczkowych, tak, że ⅔ składu Rady Nadzorczej stanowiły Spółki. Dążność Spółki Poznańskiej, która na Sejmiku roku 1874-go dopominała się o udział Spółek w Zarządzie związkowym w stosunku 2 do 3 została co do składu Rady Nadzorczej Banku Związku przeprowadzoną rzeczywiście. Tym sposobem, także w stosunku do Banku Związku, który ruchu spółkowego był znakiem najwybitniejszym — dążność demokratyczna, jeżeli nie zaraz i nie całkiem pod względem formalnym, to przynajmniej faktycznie dotarła do celu swego.
 Pod tym względem t. j. pod względem demokratyzacji, przedstawia Bank Związku nietylko w ramach Związku i Spółek czynnik zasadniczy i decydujący, ale stanowi w ogóle w dziejach gospodarstwa krajowego wydarzenie niezwykłe, bo całkiem nowe. Dotąd powstawały banki nasze z kapitałów ludzi zamożnych, pieniężnych, posiedzicieli ziemskich, co mieli „dziedziczne wsi, hipoteki i kapitały“… Takimi kapitałami, na które zbierały się wszystkie ziemie dawnej Rzpltej, a więc Litwa i Ruś, Galicja i Królestwo Polskie i nawet emigracja, stanął Tellus, cały szereg towarzystw komandytowych, Bank Włościjański, Bank Ziemski… Na Bank Związku natomiast, co to koncepcję swą zawdzięczał ruchowi spółkowemu i połączeniu Patrona Szamarzewskiego ze Spółką Poznańską, złożyły się własne, swojskie grosze spółkowe, kapitaliki, co się tworzyły z ciężkiej pracy w po-