Strona:Rus Jarema Kusztelan - Ks. Patron Augustyn Szamarzewski.pdf/185

ogromnemu, a powszechnie znanemu i uznanemu pożytkowi Spółek i społeczeństwa.
 To wielkie powodzenie, jakie osięgnął jeden Związek rewizyjny pod kierownictwem ks. Wawrzyniaka, nie powinno jednakże zasłonić widoku na dodatnie strony myśli przewodniej ks. Szamarzewskiego, uwydatnionej w projekcie Komitetu. Kombinacja Szamarzewskiego między centralizacją i decentralizacją, między Związkiem patronackim a Związkami rewizyjnymi, posiadała z pewnością przymioty, jakie trudno było zastąpić w sposób inny. Odnosi się to mianowicie do ujęcia idei krzewienia i zakładania nowych Spółek w osobny system organizacyjny, co wedle Ustaw było przedniem i głównem zadaniem Związku patronackiego. Krzewienie Spółek, pojęte szeroko, jako systematyczne szerzenie idei współdzielczej, jako metodyczne badanie wszelkich objawów życia ekonomicznego i społecznego, a zwłaszcza poznawanie warunków i okoliczności, podatnych na grunt dla spólnictwa ludowego, jako bezustanna walka przeciwko wypaczeniu i zwyrodnieniu myśli współdzielczej, wogóle przeciw wszelkim nieprzyjaciołom Spółek, — taka jawna działalność patronacka, choć niepoparta ustawodawstwem, miałaby wielkie zadanie do spełnienia i musiałaby wydać plon błogi i obfity. Przy tak pojętej organizacji byłoby utrudnione szkodliwe działanie wszystkich bękartów spółkowych, które, jak np. niektóre banki parcelacyjne pierwotnego typu, grasowały u nas na szkodę społeczeństwa i myśli współdzielczej.
 Natomiast Związek rewizyjny, jaki powstał, miał stosownie do nowego prawodawstwa wyłącznie rewizje Spółek na celu. Aczkolwiek braki jego, co do organicznego ujęcia krzewienia Spółek, zostały w praktyce w części usunięte dzielnością osobistą Patrona Wawrzyniaka, wszakże nie można zaprzeczyć, że osobistość, chociażby najdzielniejsza, nie jest zdolna, jak to wykazał Szama-