Strona:Rus Jarema Kusztelan - Rodowód spółek ludowych.pdf/12

Ta strona została przepisana.

postulaty narodowo-społeczne, jak i państwowo-twórcze. Jeszcze na kilka lat przed wybuchem wojny światowej, Edward Milewski, znany teoretyk spółdzielczości, wskazywał na to, że droga do własnej państwowości prowadzi przez szlaki samorządności ekonomicznej i kulturalnej. „Każde nowe kółko rolnicze,“ pisał, „każda spółka ludowa, każde stowarzyszenie, każdy związek gospodarczy, każdy nowy związek zawodowy…, jest dźwiganiem mocy narodowej, jest budowaniem niepodległości“. Temi słowami tłumaczy się w istocie swej genezy zarówno kółek rolnicz., jak i spółek ludowych. Na powstanie spółek ludowych wpłynęły w pierwszym rzędzie pierwiastki rodzimych poczynań reformacyjnych w dziedzinie naszego gospodarstwa społecznego, poczynań, datujących już od czasów konstytucji 3-go maja. To było jedno źródło naszej siły organizacyjnej. Drugie natomiast stanowiła idea asocjacji, powstała na zachodzie w Anglji i we Francji, a następnie w Niemczech, szczególnie zaś ustawa spółkowa niemiecka, w której ramach rozwijał się nowożytny nasz ruch spółkowy.