Strona:Rus Jarema Kusztelan - Rodowód spółek ludowych.pdf/32

Ta strona została przepisana.

spodarczych jako najpożądańszy konserwatyzm narodowy, wprowadził ją w czyn w roku 1868 na swym folwarku w Brdowie, w nadziei, że będzie to osada wzorowa, która znajdzie dalszych naśladowców. „System koalizacyjny, jak go Libelt wyłożył, nie okazał się“, jak pisze Lewicki, „możliwym w rzeczywistości“. Myśl jego upadła, ale w tej samej chwili urodziła się polska spółka ziemska w Poznańskiem i w Prusach Zachodnich i uchroniła nas od wykupienia ziemi polskiej przez Niemców, zachowała naszego chłopa przy ziemi i dała podstawę do całego systemu tak umiejętnie pomyślanego, spółek ziemskich. Spółki te, pisze Lewicki, zbadał szczegółowo i pilnie przez rząd pruski nasłany prof. Dr. Ludwik Bernhard i przedstawił w książce swej jako dowód niesłychanej wyższości polskiego systemu gospodarczego.