Strona:Rus Jarema Kusztelan - Rodowód spółek ludowych.pdf/45

spółek ludowych, o który potrącał niemal na każdym Sejmiku, a który rozprowadził przeważnie na Sejmiku w roku 1875.
 Rozwijając swój program spółkowy, Szamarzewski przedstawił sproletaryzowanie społeczeństwa, jako fakt, na który złożyły się przedewszystkiem dwa czynniki, wynikające tak z przeszłości naszej, jako i z obecnego systemu walki narodowościowej. „Stan dzisiejszy“ — mówił — „następstwami wieku wywołany, potargał ogromnemi przewrotami mienie, rozproszył kapitały i sprowadził ubóstwo“… To jeden czynnik, a drugi leży, „w obecnym systemie, który niszczy wszelkie drogi zarobkowania i cieszy się, że w rozkładzie ciała upadającego, znajduje pokarm żywotny dla swego bytu“… Z tą proletaryzacją społeczeństwa trzeba się liczyć jako z faktem i do niego zastosować politykę ekonomiczną. A więc: „trzeba spełnić żądania czasu i słuchać, gdy smutna rzeczywistość woła: niema złota, są tylko miedziaki, które jeszcze rdza długów upadku majątkowego i niegospodarstwa zjada“… Cała zagadka naszego położenia będzie rozwiązana, gdy nie będziemy się łudzić i pojmiemy, że w epoce miedzi żyjemy, gdy będziemy umieli gospodarować miedziakami“. „Ten program gospodarowania miedziakami postawiły sobie Spółki“… „Właśnie Spółek jest to właściwością, w ich to organizacji leży, natchnąć społeczeństwo wspólną oszczędnością i wspólną potrzebą gro-