Jedna jaskółka nie przynosi lata i jedna miasta nie uczyni chata. Czel. 290; Żup. 42.
Jedna chata nie czyni miasta. Now. 29.
9 Nawet dym słodki w swojej chatce.
10 Ostatki z chatki.
11 Swoja chatka, jak rodzona matka.
12 Wielka tarapata, dziurawa w deszcz chata. — Ryś. cnt. 17; Kolb. VIII. 270.
Chazer.
Niech będzie chazer, byle się człek nażer.
Mniejsza o to jak, byle tylko głód opędzić.
Chcący.
1 Chcącego trudno zatrzymać. — Żegl. I. 14.
2 Chcącemu krzywda nie bywa. — Flor. 189; Mon. Ench. 180; Gr. Lat. 410; Mon. Gr. 370.
Chcącemu niemasz krzywdy. Kolb. VIII. 273. Chcącemu krzywda sie nie dzieje. Cinć. 6. Na co kto chcący pozwala, w tym krzywdy niema. Don. Gr. 14. § Chcącemu niemasz krzywdy. Gilow. Niemasz krzywdy chcącemu. Pot. Arg.
3 Chcącemu nic nie trudno, niechcącemu wszytko. — Knap. 56; Ern. 1037; Flor. 70; Mon. Ench. 180; Mon. Gr. 370; Czel. 281.
4 Chcącemu niemasz nic niepodobnego. — Gem. II. 28.
Chcącemu nic niepodobnego. Żegl. II. 27. § Chcącemu nie jest nic niepodobnego. Tward. Pas.
5 Chcącemu niemasz nic trudnego. — Kulig. Król; Gem. I. 19; Don. Gr. 9.
Chcącemu niema nic trudnego. Now. 8. § Chcącemu nic trudnego. Pot. Arg.
Chcenie.
Chcenie pożytku nie przyniesie, ale dobre czynienie. — Fred. I. 58; Wójc. Przyp. 94.
Chcieć.
1 A możebyś chciał kiłkuckiego orzecha?
„W jeziorze kiłkuckim około Birż rosną orzechy wodne albo kotewka, które lud je ze smakiem. Ponieważ ta roślina dziś jest już w naszym kraju rzadką, a w okolicy Birż znajduje się jedynie w tym jeziorze, przeto ją tam nazywają kiłkuckim orzechem i wspominają w przysłowiu: a możebyś...., jak gdzieindziej mówią: a cóż to zachciało ci się marcypanów.” Karł. 26.
2 Chcesz, dobrze; nie chcesz, drugie dobrze.
3 Chcesz kafelki z pieca.
4 Chcesz szybki z okna. — Lom. 8.
5 Chcieć a nie móc, to piekło.
6 Chcieć — to móc.
7 Chciej a śmiej. — Gem. I. 141; Żegl. I. 159. Chciej jedno a śmiej. Damb. Taj.
8 Chciej jak nalepiej, a przestań na tym co może być. — Knap. 57; Czel. 283.
9 Co chce, to czyni. — Gem. I. 24.
10 Co chce, to mu się godzi. — Knap. 88.
11 Czego się wam chciało, to was potkało. — Knap. 124.
12 Dokażesz swego, tylko chciej. — Gem. I. 35.
13 I chce, i nie chce. — Gem. II. 99.
14 Jakby coś chciał, a nie mógł.
15 Jako możemy, nie jako chcemy. — Knap. 302; Flor. 187; Mon. Ench. 191; Mon. Gr. 385.
Jak możemy, nie jak chcemy. Czel. 432.
16 Jednemu się chce tego, drugiemu owego. — Rej. Wiz.
Jeden tego chce, a drugi owego. Groch. Zab.
17 Kiedy nie może być co jako chcemy, jako być może, chciejmy. — Knap. 346; Ern. 1444.
18 Kiedy tego nie możemy co chcemy, chciejmy co możemy. — Knap. 346; Ern. 1444; Wójc. Przyp. 107 i 126; Wurzb. 245.
Kiedy tego nie możemy co chcemy, czyńmy co możemy. Now. 32. Kiedy nie możemy, co chcemy, chciejmy co możemy. Żup. 10. § Kto nie może mieć tego co chce, niech nie chce tego, co mieć nie może. Leszcz. Gł.
19 Kto chce, ten może.
20 Kto chce wszystkiego, nic nie dostaje.
21 Kto nie chce, to musi. — Gem. I. 68.
Kto nie chce, ten musi. Żegl. I. 75.
22 Kto nie chce, z góry nie pociągnie. — Pot. W. Ch.
23 Kto wiele chce, ten mało ma.
24 Nie jak chcemy, ale jak możemy.
25 Nie mogę, to jest: nie chcę. — Knap. 622.
26 Nie wszystko możemy, co chcemy. — Knap. 719; Dąbr. 10; Now. 67.
27 Tak mi się tego chce, jak żydowi orać.
28 Tak mu się chce, jak kozie do rzeźnika. — Flor. 61; Mon. Gr. 421.
29 Tego się nam chce, co na cudzym brzegu.—Klon. Flis.
30 Zawsze tego chce się, czego nie można.
Chciwość.
1 Chciwości a ognia, przykładając, nie zgasisz. — Knap. 58; Wójc. Przyp. 107; Czel. 52.
2 Chciwość miasto zysku szkodę często przynosi. — Knap. 423.
3 Chciwość niebezpieczeństwa sobie nie waży, lecz wszystko odważy. — Knap. 58; Wójc. Przyp. 138.
4 Chciwość nie ma końca. — Opal. Sat.
5 Chciwość nienasycona rzecz. — Knap. 58.
Chciwość nigdy nie jest syta. Pilch. Sen. IV.
6 Kto chciwości zahamuje, nie wiele potrzebuje. — Knap. 34; Żup. 15.
7 Siła posiadł włości, kto ujął chciwości. — J. Kochan. Koch; Trotz, p. w. Posiąść.
Chciwy.
1 Chciwego nie nasycisz.
2 Chciwemu i pół piekła (świata) mało.
