Strona:Samuel - Adalberg - Księga przysłów.djvu/106

51

 3 Chciwemu nigdy dosyć. — Linde, p. w. Chciwy.
 4 Chciwy dwa razy płaci.
 5 Chcéwi jak kuna. — Cen. Kasz. 22.
 6 Chciwy, jak wilk na mięso.
 7 Chciwy, jak wór dziurawy.
 8 Chcéwému wszétko felá. — Cen. Kasz. 21.
 9 Im więcej chciwemu pozwolisz, więcej pożąda. — Zygr. E.
10 Na chciwego ziemi świętej braknie. — Żup. 14.
11 Zawdy chciwemu nie dostawa, by nawięcej zebrał. — Petr. Hor.

Chęć.
 1 Chęci dobre, ale ciało mdłe.

 2 Chęci do tego ustają, czego nam więc dozwalają. — Knap. 100; Wójc. Przyp. 109; Czel. 148.

 3 Chęć i ochota nie znają musu. — Pilch. Sen. II.

 4 Chęć w pracę, praca w naukę, nauka w nabycie wprawują zawżdy. — Gospod. 113; Wójc. Przyp. 60.

 5 Chęci za chęci i dary za dary. — Twar. D.
 6 Dobra chęć stoi za uczynek. — Ryś. cnt. 2.

  Chęć za uczynek stoi. Pot. Arg.

 7 Dobre chęci starczą za uczynek.
 8 Dobrej chęci Pan Bóg szczęści.
 9 Dobremi chęciami piekło jest brukowane.
10 Dobremi chęciami i kobiecemi językami piekło jest wybrukowane.
11 Dobrym chęciom Bóg pomaga.
12 Kiedy chęci dobre, to i droga krótka.
13 Kto niema chęci, wie jak wykręci. — Czel. 281.

  Kto nie ma prawej chęci, byle jak się wykręci. Lom. 17. Gdo ni má chęci, wié jak sie wykręci. Cinć. 13. Kto ni ma chęci, to wi jak wykręci. Feder. II. 351. Kto nie ma chęci, to kręci.

14 Na chęci Bóg przestaje. — Szarz.
15 Nie co chęć słodzi, lecz co się godzi. — Knap. 562.

  T. j. czyń to, co sprawiedliwe, a nie co ci się podoba.

16 Szczera chęć stanie za uczynek.

17 Trudność ustąpi, gdy chęć przystąpi. — Knap. 1178; Flor. 122 i 189; Żegl. II. 27; Mon. Ench. 221; Gr. Lat. 423; Mon. Gr. 423; Wójc. Przyp. 167; Lom. 32; Żup. 25.

  Trudność ustąpi, gdy wola przystąpi. Knap. 1178; Czel. 281. Trudnosc wnet wustąpi, kiele chęc préstąpi. Cen. Kasz. 5.

Chętny.
 Nic trudnego dla chętnego.

Chichotać się.
 Chichocze się, jak djabeł w rokicinie.

Chleb.
 1 Aby chleb, to i zęby będą.
 2 Az miło dusy, jak świzy chlib pusy. — Ulan. 320.
 3 Bez chleba i bez soli zła miłość.
 4 Bez chleba i zwierzyna nie smakuje. — Damb. Kaz.
 5 Bez chleba nie obiad.

  T. j. chleb jest najważniejszym, najniezbędniejszym pokarmem.

 6 Bez chleba smutna biesiada.
 7 Będzie miał chleb, jak psu wydrze. — Kolb. III. 197.
 8 Będzie wtenczas chleb, jak nie będzie zębów.
 9 Biedna to kraina, gdzie się chleb kończy, a kamień zaczyna.
10 Chcesz chleba, to skocz do nieba.
11 Chciało by mi się ciebie, ale na cudzym chlebie.

  Ob. N. 128.

12 Chleba dorabiać się trzeba. — Żup. 26.
13 Chleb, co myszy pod skórą łażą.

  Gdy skórka odstaje od chleba.

14 Chleb cudzym nożem krajany — niesmaczny.
15 Chlebem i solą ludzie sobie ludzi niewolą.

  Pospolicie mówią: chlebem a czapką u nas w Polszcze wiele kupić można. Lis. T. Polacy mówią, że chlebem i solą Przyjaźń łowią i ludzi niewolą. Jabł. Ez.

  Ob. p. w. Czapka.

16 Chleb, fakcje, złoto wielką dziurę w rzeczach czynią. — Zabcz. Et. 14; Wójc. Przyp. 119.

17 Chleb go w zęby kole.

  Spanoszał.

18 Chleb i woda, ludzka wygoda. — Żup. 23.
19 Chleb i woda, niema głoda.

  Odm. Chleb, sól i woda, to niema głoda. — Gdzie chleb, ser i woda, tam niema głoda. § Gdzie jest chleb, tam głodu żadnego niemasz. Damb. Kaz. Przy chlebie i wodzie Ani wspomni się o głodzie. Turk. Epigr. Póki sól mamy i chleb na stole, jeszcze to nie głód. Kniaźn. Pocz.

20 Chleb każdego trzyma.
21 Chleb ludzi bodzie.
22 Chleb ma rogi.

  Ob. N. 123.

23 Chleb namocniej wiąże (trzyma) człowieka (sługę, więźnia). — Knap. 60.

  Chleb najmocniej wiąże. Żegl. I. 14; Czel. 44.

24 Chleb nogą depce. — Cinć. W. 306.

  Za nic sobie szczęście waży, rozrzutny, marnotrawny.

25 Chleb, piwo i świéca zdobią szlachcica.
26 Chleb płacze, gdy go darmo jedzą.
27 Chleb pracą nabyty bywa smaczny i syty. — Żup. 26.
28 Chleb się nie przeje.
29 Chleb się nie rodzi. — Linde, p. w. Chleb.

  Bez pracy nie będzie kołaczy.

30 Chleb, sól i woda, kozacka wygoda.