Potrzebny, jak bis.... Lip. M. 262. Potrzebny, jak djabeł w częstochowskiej górze. Kolb. VIII. 265. Pilno cie tam, jak dziábła w Częstochowie. Cinć. W 310. Przysłużył się, jak djabeł w Częstochowie. Feder. rkp.
13 Pożyczył butów do Częstochowy. — Lip. M. 263; Dar. 129.
T. nie ma obuwia, boso chodzi. Przysłowia tego użył Opaliński (ks. II. Sat. III) mówiąc:
Jakbyteż swych trzewików pożyczył na odpust
Do Częstochowy komu, które prędzej zdrapie, niżeli odda.
14 Tabaka częstochowska.
Przewyborna. Wzmiankuje o niej Mickiewicz w „Pauu Tadeuszu.”
15 Targuje się, jak przekupka częstochowska.
16 To cud większy niż częstochowski. — Linde, p. w. Częstochowski; Lip. M. 266.
Cud większy nad częstochowskie. Czel. 482.
Cud nad cudami; cud, jakiego świat nie widział.
17 To pan Częstochowa. — Linde, p. w. Częstochowa; Lip. M. 266; Dar. 121.
Skąpiec, sknera; grosz do grosza chowający, czyli Często-chowa.
18 To tak trudno, jak Częstochowy obronić. — Linde, p. w. Częstochowa; Wójc. Prz. I. 12, 19 i III. 103; Lip. M. 266; Czel. 482; Wurzb. 73; Dar. 128.
Rzecz wcale nie trudna, bardzo łatwa.
Według podania, Częstochowy przeciwko oblegającym szwedom w r. 1655 broniła sama Najśw. Panna, obrona i zwycięstwo więc przyszły z łatwością.
Częstować. Częstować się.
1 Częstować kogoś — jest z jednego dnia dwa czynić. — Wurzb. 282.
2 Częstował go, aż nie trafił do drzwi. — Knap. 129; Now. 14.
Częstował go, aż nie trafił do domu. Knap. 129.
3 Częstowano go głową o stół. — Flor. 113.
Częstować kogo gębą o stół. Trotz, p. w. Gęba.
4 Częstują się, jak N. N. do wieże. — Knap. 130.
Częstują się, jak do wieże. Ern. 188. Częstują się, jak Ich Moście do wieże. Flor. 61 i 92. Częstują się, jak senatorowie do wieże. Czel. 504.
Każdy ustępuje miejsca, chciałby być ostatnim.
5 Częstują, się, jak N. N. z wieże. — Knap.130.
Każdy radby być pierwszym, chciałby pierwej wyjść, być wolnym.
6 Częstują się, jak żydzi macą.
7 Częstuje orzechami tego, co nie ma zębów. — Now. 14.
8 Dobrze częstuje, kto co ma nie żałuje. — Knap. 90.
Dobrze poczęstuje, kto.... Wójc. Przyp. 142.
9 Tak go będę częstował, że go będzie w każdym kącie dosyć. — Knap. 333.
T. j. tak go spoję, że po wszystkich kątach będzie bluł.
Częstowanie.
Jakie częstowanie, takie dziękowanie. — Knap. 298; Ern. 409; Flor. 141; Wójc. Przyp. 156; Czel. 87; Mas. 161.
Jaki częstowani, taki dziękowani. Cinć. 17.
Człek ob. Człowiek.
Człowiek.
1 Bóg człowieka człowiekiem kárze. — Cinć. 6.
2 Chcąc człowieka dobrze poznać, trzeba z nim beczkę soli zjeść. — Now. 8.
Beczkę soli zjeść trzeba z człowiekiem, zanim się go pozna dobrze. Czel. 320; Mas. 335. Zjesz s nim beczkę solé, niźle ho poznász do wólé. Cen. Kasz. 8.
3 Cechi ledze náwicy broją. — Cen. Kasz. 16.
4 Co człowiek, to drugiego sędzia.
5 Co człowiek wystoi, a świętym nie zostanie. — Cinć. W. 306.
Wystoi = wycierpi, przeżyje.
6 Co człowiek wystoi, nim umrze. — Cinć. W. 307.
7 Co dzień człowiek mędrszy. — Knap. 91; Ern. 564; Flor. 43; Mon. Ench. 182; Gr. Lat. 411; Trotz, p. w. Mądry; Mon. Gr. 373; Czel. 205.
8 Co ludzie radzi słyszą, temu łacniej wierzą. — Wójc. Przyp. 95.
9 Człeka łakomego, worka dziurawego, gościa bezwstydnego — nie nasycisz.
10 Cłek coraz starsy, nie zawdy wróblowie świtają mu w głowie. — Kolb. I. 246.
11 Człek człeku brat, ale nie kat.
12 Człek nie prosię, żeby mu chrzan w pysk kładziono.
T. j. człowiek sam powinien na siebie pracować, nie czekać aż mu inni dadzą.
13 Człek raz umiera, raz żyje, tyle jego, co użyje.
14 Człek zhardzieje, gdy mu się dobrze dzieje.
15 Człowieka nieznajomego, bez listu pewnego, bez świadectwa prawdziwego — przy sobie nie baw. — Gospod. 84; Wójc. Przyp. 55.
16 Człowieka trudno (nie zaraz) poznać. — Knap. 134.
Człowieka trudno odrazu poznać. Now. 14.
17 Człowieka zgubić, nie pół rzeczy. — Knap. 134; Czel. 355.
18 Człowiek bez człowieka być nie może. — Knap. 130; Żegl. I. 32.
Człowiek się bez człowieka obejść nie może. Lubom. R.
