12 Tak dba o to, jakoby drapał go kto piętą. — Sat.
Defekt.
Cudzych defektów nigdy nie uważaj. — Don. Gr. 5.
Dégus.
Sprawieł wòn mu dégus. — Cen. Kasz. 12.
Delikatny.
1 Delikatny, jak bernardyńska pięta.
2 Delikatny, jak bonoński (francuski) piesek.
3 Delikatny jak kurczątko.
4 Delikatny jak marcypanik.
5 Delikatny jak migdałek.
6 Delikatny, jak młynarski pies.
Derażnia.
Derażnia na garnki, Klewań na dziady, Ołyka na łyka. — Lip. M. 244.
„Miasteczka blisko siebie na Wołyniu leżące; pierwsze słynie garnkami, drugie znaczną ilością dziadów, zgromadzających się na święta i odpusty, trzecie łykami i rodzajem obuwia, łapciami zwanego, które pakownemi wozami dowożą z Polesia na jarmarki.” Lip. M. 244; Dar. 130.
Derkacz.
1 Łowić mu jeszcze derkacze.
Trzeba mu jeszcze doświadczenia.
2 Nie bywał na derkaczacb.
Nie ma doświadczenia, jeszcze fryc z niego.
3 Posłał go na derkacza.
Oszukał go, zwiódł.
Deska.
Od deski do deski przeczytać księgę. — Knap. 763; Wójc. Prz. II. 199.
Wiem, że księgi od deski do deski nie przeczytał. Ern. 181. Przeczytałem tę książkę od deski do deski. Trotz, p. w. Deska. Wód deski do deski. Cen. Kasz. 6.
Do oprawy książek w miejsce okładek tekturowych używano dawniej desek, skąd i przysłowie, używane, gdy kto chce wyrazić, że przeczytał co, pozuał, zbadał od a do z, od pierwszej okładki, stronicy do ostatniej. Ob. jeszcze u Wójcickiego (Przysł. II. 199).
Desperacja.
Desperacja serca i siły dodaje. — Knap. 155; Ern. 480 i 782; Now. 16.
Deszcz.
1 Deszcz jak z beczki.
2 Deszcz jak z cebra.
Idzie deszcz, jako cebrem lał. Mącz. Deszcz leje by cebrem. Pudł. Fr.
3 Deszcz jak z cewki.
4 Deszcz jak z konwi. — Przyb. rkp.
5 Deszcz ranny, gniew panny i taniec starej baby niedługo trwają. — Glog. 59.
Odm. Deszcz ranny, płacz panny, starej baby tańcowanie niedługo ustanie.
6 Deszcz we żniwa, płacz przy obiedzie, śmiech w kościele — niepotrzebne.
7 Komu deszcz w gębę pada, sam sobie winien.
8 Lepiej rubla na dzień płacić, niż sto przez deszcze stracić.
W czasie żniwa.
9 Nie zawżdy deszcz bywa, bywa też słońce po deszczu. — Wokab. z r. 1580.
10 Patrz skąd wiatr, tedy cię deszcz nie zleje. — Ryś. cnt. 13; Czel. 249.
Po deszczu bywá słoniszko. Cen. Kasz. 4. Po deszczu świeci słońce. Cinć. 31.
11 Po deszczu pogoda, a po kłótni zgoda.
12 Ranny deszcz a babski płacz niedługo trwają. — Lom. 29.
Ranny deszcz a babski płacz, to jedno. Cinć. 33. Ranny desc a babski taniec nie długo trwa. Feder. II. 354. Ranny desc a babski płac i śmiech jedno drogo chodzo. Feder. II. 354. Ranny dys, a stary baby płac — to jednoś. Mát. rkp.
13 To mdze deszcz, bò pies tráwę jé. — Cen. Kasz. 5.
14 W piątk deszcz, cały tydzeń deszcz. — Cen. Kasz. 1.
Dębczak.
Póki dębczak młody, da się nagiąć do ziemi. — Andrz. Zw.
Dębowy ob. Dąb.
Djabeł. Djabelski.
1 A co djabeł robi: stare wdowy liże, dzieci smoli, małżeństwa kłóci.
To robi, co mu przystoi, do czego przywykł.
2 Biedny djabeł, bo duszy nie ma.
3 Chcesz się pożywić z djabłem, szukaj długiej łyżki.
Odm. Trzeba mieć długą łyżkę, aby jeść z djabłem zupkę.
4 Chory djabeł chciał świętym zostać, jak ozdrowiał, to o tym zapomniał.
5 Co djábeł do pełnia, to djábeł é pòpełniu. — Cen. Kasz. 11.
Co djabeł przed połniem, to djabeł w połnie i po połnie. Pobł. 69.
T. j. jaki djabeł przed południem, taki i t. d.; djabeł zawsze jednaki.
6 Co djabeł zgubi, to my znajdziem. — Ryś. cnt. 2; Wójc. Zar. III. 180.
T. j. nam nic dobrego się nie dostaje, nie mamy szczęścia.
7 Co sę z djábła pòczęło, to z djábła zdrzi. — Cen. Kasz. 23.
8 Coż mu (temu) braczną, toć mu djabeł. — Frischb. II. 208.
T. j. czegóż mu brak? djabła chyba, ma się dobrze.
9 Często djabeł siada za krzyżem.
Obłudna, udana pobożność.
10 Dajle djábłu pokój. — Cen. Kasz. 12.
11 Djabeł go stworzył, nie Bóg.
