29 Na twarde drzewo twardej potrzeba siekiery. — Fred. I. 483.
Odm. Do twardego drzewa twardego klina potrzeba. § Na twarde drewno żelazny klin ma być szukan. Wokab. z r. 1580. Na twarde drewno żelaznego klina szukać potrzeba. Wokab. z r. 1607.
30 Nie daj na sobie drew rąbać. — Lom. 24.
Chciáłby na mnie drwa rąbać. Cinć. 6.
T. j. nie daj sobą rządzić, powodować; przewodzić nad sobą, osidlić się.
31 Nie dobre to drzewo, z którego liść leci.
Odm. Nie zdrowe drzewo, które przed czasem liść traci.
32 Nie podpalaj drzewa, to się palić nie będzie.
33 Nie z każdego drzewa można cacko wystrugać.
34 Pochyłe drzewo łacno obalisz. — Knap. 864.
..., łatwo obalisz. Now. 76.
35 Przy suchym i mokre zgore. — Ryś. cnt. 72; Knap. 1333; Now. 84.
Mokre drzewo przy suchym zgore. Grab. Star. I. 389; Czel. 40; Wurzb. 247. Mokre drzewo musi przy suchym goreć. Cinć. 24. Przy suchym i mokre drzewo się spali. § Przy suchym drzewku i mokre goreje. Bratk.
36 Skrzypiącego drzewa najdłużej. — Now. 89.
Skrzypiące drzewo dłużej wytrwa. Kolb. VIII. 267. Skrzypiące drzewo trwalsze. — Czasem dłużej drzewa skrzypiącego, niżeli zdrowego.
Ob. N. 7 i 40.
37 Stare drzewo ma rdzeń, młode ni to ni owo.
38 Stare drzewo nagiąć się nie da. — Młodź. Kaz. I.
39 Stare drzewo prędzej się złamie, niż nachyli.
40 Suchego i skrzypiącego drzewa to zawsze najdłużej.
41 Tnij drzewo zdrowe, a zgniłe samo upadnie.
42 Uschłemu drzewu trudno się odmłodzić.
43 W cudzym domu drwa rąbią, a do nas wióry lecą. — Ryś. cnt. 16; Czel. 88.
U was drwa rąbią, a do nas trzaski lecą. Wurzb. 307. Na jednym podwórzu drwa rąbią, a na drugie wióry lecą.
44 Wióry lecą, kędy drwa rąbią. — Gem. II. 365.
Gdzie drwa rąbią, tam trzaski lecą. Dykc. II. 62; Trotz, p. w. Trzaska; Lom. 12. Gdzie drzewo rąbią,... Cinć. 15. Gdzie drwa rąbią, trzaski lecą. Kolb. VIII. 253. Gdzie drzewo ścinają, tam i wióry padają. Frischb. II. 206. Dze drzewò rąbią, tę wioré (zdrębé) padają. Cen. Kasz 9. Gdze drwa rąbią, tam zrebĕ padają. Pobł. 117. § Kędy drwa rąbią, tam muszą wióry padać. Volckm.
45 Wlazł na drzewo kopać rzepę.
Ob. p. w. Gruszka.
46 Wysokie drzewa najprędzej wiatr łamie.
Wysokim drzewem wiatr częstokroć władnie. Petr. Hor. Na rosłe drzewa silniej i częściej szturmują wichry, pioruny biją. Jaśk. Pol.
47 Z dobrego drzewa — dobry owoc.
Wszelkie drzewo dobre owoce dobre czyni, złe zaś drzewo złe owoce czyni. Sekl. Ew. Nie możeć drzewo dobre owoców złych czynić. Sekl. Ew. Dobre drzewo dobry owoc daje. Herb. N. Dobre drzewo dobre rodzi owoce, a złe drzewo, złe. Gilow. Dobre drzewo dobry owoc rodzi. Radaw. Szl. Dobre drzewo owocu złego nie urodzi. Zim. Siel. Dobrego drzewa widzimy dobry owoc. Bar. N.
48 Ze złego drzewa — zły owoc.
Zawżdy ze złego drzewa musi być zły owoc. Rej. Post. Z drzewa złego, zły owoc. Herb. Prodr. Nie może złe drzewo dawać owocu dobrego, ani dobre złego. Wuj. Post. Złe drzewo nie może dobrego owocu rodzić. Białob. Post. Złe drzewo owoce złe rodzi. Damb. Kaz. Złe drzewo dobrego owocu nie przynosi. Górn. Par. Trudno dobrych owoców złemu rodzić drzewu. Pot. Arg.
49 Z jednego drzewa krzyż i motyka. — Szlacht. 106.
.... krzyż i łopata. Wurzb. 281.
50 Złego drzewa i korzeń wykop. — Knap. 1334; Now. 109.
51 Z młodego drzewka można zrobić proste i krzywe.
52 Z owocu drzewo poznać. — Knap. 1361; Flor. 126.
Każde drzewo z swojego owocu poznane bywa. Herb. N. Każde drzewo z owocu poznane bywa. Kłod. Drzewo z owocu bywa poznane. Białob. Post.
Drzwi.
1 Czy ogon masz za sobą, że drzwi nie zamykasz?
2 Drzwi do lasa. — Ryś. cnt. 2; Knap. 995.
O robocie bezcelowej, bezpożytecznej, bez sensu, na którą pracy i czasu szkoda; np. robi drzwi do lasa.
3 Kto drzwi i okien nie zamyka, ten swego domu mieć nie będzie.
Gdyż go będą okradać; nie dojdzie więc do majątku.
4 Kto drzwi za sobą nie zamyka, albo pańskiej albo psiej natury zakrawa. — Ryś. cnt. 7; Czel. 500.
5 Nie kładź palca między drzwi, być się nie uskrzynął. — Ryś. cnt. 9; Flor. 78; Mon. Ench. 208; Mon. Gr. 406.
..., by ci się nie przyskrzynił. Żup. 6..., bo się uskrzyniesz. Mas. 359. — Nie wtykaj palca między drzwi, bo się uskrzyniesz. Knap. 724; Dykc. I. 64; Czel. 234. Nie wtykaj palca między drzwi. Now. 67. Między palca nie wtykaj. Gem. I. 77. Między
