31 Przy pańskim dworze żywi sie gdo może. — Cinć. 33.
32 Swoim dworem żyje. — Gem. I. 134.
Nie znamy wodza, każdy swoim dworem. Pilch. Sen.
T. j. każdy żyje, postępuje według swojej woli, według swych upodobań.
33 Szerokie wrota do dworu, ale wąskie ze dworu. — Ryś. cnt. 14; Wójc. Obr. II. 245; Czel. 322; Wurzb. 113.
Odm. Do dworu szeroka brama, a ze dworu wąska. § Szerokie wrota do dworu bywają, Nazad się z dworu wąskiemi stawają. Trzt. Przestrona do dworu droga, nazad ciasna. Min. Ryt.
34 Szlachcic u dworu służy, a doma mu kij roście. — Ryś. cnt. 15; Wójc. Obr. II. 245; Czel. 322; Wurzb. 112.
35 Trzech osób panom wielkim pilno na dworze potrzeba: księdza, doktora i błazna. — Trzt.
36 Trzymaj się choć klamki dworskiej. — Wójc. Obr. II. 242.
Uczepił się dworskiej klamki. Kolb. VIII. 269. U wielkiego dworu trzymaj się choć klamki.
37 Uczony przy dworze — bez pęta niewolnik. — Knap. 1196.
Kto przy dworze, bez pęta niewolnik. Czel. 321.
38 U dworu dwornie, a doma wybornie. — Ryś. cnt. 16; Wójc. Obr. II. 245; Czel. 322.
T. j. na dworze żyje wystawnie, okazale, po pańsku, a u siebie w domu byle czym się zadawalnia.
39 U dworu niemasz kandoru. — Trotz, p. w. Dwór.
Szczyrości ni kandoru Nie pytaj u dworu. Opal. Sal.
Kandor = szczerość.
40 U dworu pstro, ale mdło. — Trotz, p. w. Dwór.
U dworu pstro, ale mdło, a co pięknie, Niejeden tam tego przyjęknie. Trzt.
Pstro = pstrocizna ubiorów i strojów mnóstwa sług, dworzan, rezydentów.
41 U wielkiego dworu będzie wszytkiego z potrzebę, tylko trzeba poczekać. — Ryś. cnt. 16; Czel. 322.
42 U wielkiego dworu trzymaj się choć klamki.
Ob. N. 36.
43 Widzisz dwór, pójdź we wór.
44 W niejednym dworze, pożal się Boże! mieszka bieda przy honorze. — Kolb. VIII. 270.
45 Zawsze u dworu dziesięć na jednego służy. — Ryś. cnt. 17; Czel. 322.
46 Z panem a z dworem, jak z ogniem: zbliska się sparzysz, z daleka nie zagrzejesz. — Fred. I. 631; Czel. 321; Mas. 187.
Mądra to przypowieść: z dworem, jak z ogniem: nie bądź od niego oddalony, ale nie barzo bliski. Młodź. Kaz. IV.
47 Żywot dworski świetno-gorzki. — Ryś. append.
Żywot dworski słodko-gorzki. Knap. 222; Żegl. I. 191; Czel. 321. Dworski żywot słodko-gorzki. Now. 20.
Dybać.
1 Dybie cicho na to, jako z łasa zając. — Rej. Zwierz.
2 Dybie, jako kot na mysz. — Rej. Wiz; Dykc. I. 100.
3 Dybie nań, jako na kozę wilk z lasu. — P. Kochan. Orl.
4 Dybie na to, jako wilk na owcę. — Wokab. z r. 1580.
5 Dybie za nim, jak cień za ciałem. — Damb. Kaz.
Dyby ob. Gdyby.
Dydek.
Dydkiem losu nie poprawi(sz).
Dym.
1 Ani dymu, ani popiołu.
Ani śladu, jak gdyby nigdy nic.
2 Dym, dach dziurawy, zła żona narychlej wypędzą z domu. — Zabcz. Pol. II. 13; Gospod. 98; Wójc. Przyp, 59; Wurzb. 240; Mas. 88.
3 Dymu, jak na tatarskiej procesji. — Feder. rkp.
Dużo.
4 Jak dym w górę szybuje, zawsze to mróz zwiastuje.
5 Jak w dym.
Np. uderzyłem do niego, jak w dym, t. j. bez wahania, bez ceremonji, obcesowo, bez pytania.
6 Kto w dym wlezie, dymem śmierdzi. — Rej. Zw.
Odm. Kto w dymie siedzi, dymem śmierdzi.
7 Nie będzie z tego ni dymu, ni popiołu.
Nic z tego nie będzie.
8 Niema dymu bez ognia (bez prochu).
9 Pospołu te rzeczy chodzą: dym za płomieniem, grzech za lubieżnym pojrzeniem. — Knap. 904; Czel. 123.
..., grzech za lubieżnym spojrzeniem. Wójc. Przyp. 103; Now. 78. .... dym za płomieniem, grzech za spojrzeniem. Dąbr. 12. — ..., grzech za lubieżnym dotknieniem. Knap. 904; Wójc. Przyp. 103.
10 Więcej dymu niż płomienia.
Dynia.
Wie Pan Bóg co czyni, że nie da rosnąć na dębie dyni.
Dyplomatyka.
U niego dyplomatyka, u panów polityka, a u żydów szachrajstwo, to jedno.
Dys.
Chłop z Dysa przedał psa żydowi za lisa. — Zł. Jarz.
