Niemcy też to wykładają,
Tak swym językiem sprachają:
Da Adam hack’t und Eva spann,
Wer war da ein Edelmann?
7 Jak na Jadama nań. — Knap. 290; Lip. Str. 109; Kolb. VIII. 277.
Wszyscy oskarżają, posądzają, składają winę.
8 Każdy Adam, jak zechce, znajdzie swoją Ewę.
9 Kiedy się Adam do Ewy zalecał.
O niepamiętnych czasach.
10 Krewny po Adamie. — Kolb. VIII. 257.
11 Nowina — Adama z raju wypędzono.
12 Od Adama zaczyna. — Lip. Str. 111; Kolb. VIII. 280.
Zaczyna od Adama. Cinć. W. 312. § Mowę od Adama począwszy, rozwleka. Górn. dworz.
Zaczyna od bardzo dawna, od stworzenia świata, daleko sięga.
13 Począwszy od Adama, to kożdy człowiek kłama. — Bar. Lut.
14 Prawił o tem i o owem, o Adamie i o Ewie, i o jabłku i o drzewie. — Lip. Str. 111; Kolb. VIII. 281.
Gadał ksiądz o Adamie i o bramie, i o wężu i o Ewie, i o jabłku i o drzewie. Kras. „Alegorja.”
15 Stary Adam. — Lip. Str. 112; Kolb. VIII. 282.
Złożyć z siebie Adama starego Herb. N. Zabij w sobie starego Adama. Żarn. Post. Morzy nas stary Jadam i do ziemie prowadzi. Białop. Post. Niech już obumrze we mnie Jadam stary. Miask. Ryt. Każdy nosi na sobie starego Adama. Młodź. Kaz. IV.
Stary, dawny, pierworodny grzech.
16 Żebro Adamowe nie przynosi tak wiele pożytku jak szkody. — Lip. Str. 112; Kolb. VIII. 283.
Żebro Adamowe = kobieta.
Adam św. (24 grudnia).
1 Gdy w dzień Adama i Ewy mróz i pięknie, zima wcześnie pęknie. — Wierzb. 182.
Słota w dzień Adama i Ewy, strzeż od zimna chlewy; a jak mróz i pięknie, zima wcześnie pęknie. Wierzb. 182.
2 Na Adama Ewy czas przyszyć cholewy. — Chocisz. I. 639; Żup. 67.
3 Na św. Adama Ewy dobre bydłu i plewy.
4 Na święty A dam. — Ryś. cnt. 9.
Na św. nigdy, gdyż niema świętego A.
5 Zakon św. Adama. — Dykc. II. 118.
Chce wstapić do zakonu św. Adama. Dykc. II. 118. Zakon Adama. Lip. Str. 112; Kolb. VIII. 283. Zakon Adama i Ewy. § Ciężki jest zakon Adamowy Gaw. rkp.
Stan małżeński.
Adamaszek.
Fraszki adamaszki, karazyja grunt.
Adwent
1 Gdy w adwencie sadź na drzewie się pokazuje, to rok urodzajny nam zwiastuje. — Boeb. 65.
2 Jak co zamorzysz w adwencie, tego nie dobędziesz po święcie.
3 Kto się zaleca w adwenta, ten będzie miał żonę na święta. — Chocisz. I. 620.
4 Kto wpada w adwenta, będzir gotów po świętach.
5 Kto ziemię w adwent pruje, ta mu trzy lata choruje.
6 W adwenta: same posty i święta.
Adwokat.
1 Adwokat niech głowę, a koń niech ma nogi. — Pol. „Przyp. Bened. Winnick.”
2 Dobry adwokat, zły sąsiad.
3 Kopa adwokatów, kopa zegarków, kopa kalendarzów, to trzy kopy łgarzów.
4 Kto się postara za adwokata, ten będzie miał na święta.
Afekt.
1 Afekt, nałóg, przyrodzenie: zataić trudno, wnet się wyda. — Knap. 736.
2 Afekty, chociaż będą święte, rozumem mają być ujęte. — Pot. Arg.
3 Barzo w rzeczach błądzi, kto z afektów sądzi. — Flor. 55.
4 I niedźwiedzie afekt wiedzie.
5 Jest w tym roztropność każdego, gdy ma afekt do drugiego. — Don. Gr. 11.
6 Kto mniej afektu, ma więcej rozumu. — Fred. I. 506.
7 Kto z afektem czyni, często żałuje. — Fred. I. 125.
8 Najgorętszy afekt (albo zakręt) najprędzej się wysili. — Fred. I. 126.
9 Swój afekt kto dobywa, cudzy wzajem pobudza. — Fred. II. 18.
Agata.
Lepsza Jagata, niżli jej tata.
Gdy kto ożeniwszy się, wejdzie w rodzinę, która z niego korzysta, mówi: lepsza... — Kolb. III. 199.
Agata św. (5 lutego).
1 Chleb świętej Agaty od ognia strzeże chaty.
Sól świętej Agaty broni z (od) ognia chaty. Wójc. Gaw. II. 249; Chocisz. I. 623; Żup. 36; Kolb. M. I. 115.
Lud w dniu tym zwykł święcić chleb i sól, a w razie pożaru, szczególniej od pioruna wynikłego, obnosi je dokoła domu, a następnie rzuca płomienie, wierząc, iż ogień zostanie stłumiony.
2 Gdzie święta Jagata, bezpieczna tam chata.
3 Na świętą Agatę wysuszysz na słońcu szmatę.
4 Po św. Agàcie wyschnie bielizna na puocie. — Udziela, 108.
5 Świętej Agaty uschną szmaty.
6 W dzień św. Agaty, jeśli słonko przez okienko zajrzy do chaty, to wiosenka
