Ta strona została przepisana.
Ryś. cnt. 4; Wójc. Prz. II. 9; Dar. W. 95; Dar. 5.
Inszy król, inszy pan Baranowski. Opal. Sat.
4 Starszy król polski, jak pan Baranowski. — Jabł. rkp; Wójc. Prz. II. 9; Dar. 5.
5 Starszy pan Baranowski, niżli pan Kozłowski. — Przyb. rkp.
Starszy pan Kozłowski, niżeli pan Baranowski. Linde, p. w. Baran; Wójc. Prz. II. 9; Dar. 5.
6 Taki dobry pan Kozłowski, jak i pan Baranowski.
7 Wielka różnica, pan Baranowski, a wóźnica. — Ryś. cnt. 16; Wójc. Prz. II. 10.
Wielka różnica, od pana woźnica. Bratk.
Czy wszystkie powyższe przysłowia są historycznemi i jaki fakt dziejowy dał im początek, dotychczas pozostaje zagadką. Z zestawionych tutaj przysłów i ich warjantów (a warjanty w przysłowiach znakomicie nieraz ułatwiają poznanie ich źródła), wynika niezbicie, że przytoczone przez Wójcickiego (Przysł. II. 9) objaśnienie ks. Jabłonowskiego z aluzją do kozła i barana nie zasługuje na uwagę. Trzecie z powyższych przysłów domysłem odnosi Darowski (str. 6) do Barbary Radziwiłłównej, wywodu jego niepodobna jednak podzielić.
Baranów.
U Baranowa wielka woda, każdy się tam wozić musi. — Ryś. cnt. 16.
„Baranów, miasteczko nad Wisłą w Wtwie Sandomirskim. Otaczające go niziny, częstym podlegając zalewom, zamieniają się w rozległą przestrzeń wodną. Oprócz prostego rozumienia o przewozie u Baranowa, czy się też nie ukrywa i przenośne alegoryczne jakie znaczenie?” Lip. M. 267; Dar. 118. Użycie tego przysłowia objaśnia Linde pod wyr. Baranów: „i ty nieboże tej trndności byle jak nie przeskoczysz.”
Barbara.
1 Barbara ni młoda, ni stara. — Lip. Str. 108; Kolb. VIII. 274.
2 Kto nie jada jeno raki, flaki, żabki a ślimaki; kto nie chowa tylko kozy, kaczki, koty; nie sieje oprócz jarmużu, jarkę a tatarkę, do tego ma żonę Barbarkę, krowami orze, nie pytaj go, jak się ma, jeno jeśli jeszcze żyw nieboże. — Wójc. Przyp. 61; Wójc. Obr. II. 139; Kolb. M. I. 69.
Kto sieje tatarkę, ma żonę Barbarkę i krowami orze, nie pytaj, czy zdrów, ale czy żyjesz nieboże? Lip. Str. 110; Kolb. VIII. 278; Kolb. M. I. 197. Kto sieje tatarkę, ma żonę Barbarkę, Marcinkowe żytko, djabła warto wszytko. Lip. Str. 110. Kto ma żonę Barbarkę, sieje tatarkę, krowami orze, pożal się go, Boże! Kolb. VIII. 258. Kto sieje tatarkę jarkę, ma żonę Barbarkę; kto sieje proso, ten chodzi boso, a kto krowami orze, to żal się Boże! Kolb. III. 199. Kto siewa jarkę, ma żonę Barbarkę, a sochą (krowami) orze, ten ma biedę w domu i w komorze.
3 Wyszedł, jak Barbara na Trynach.
4 Z Baśki będzie Barbara, ale z Bartka Bartek. — Lip. Str. 112; Kolb. VIII. 283.
Barbara św. (4 grudnia).
1 Barbara święta o górnikach pamięta.
Patronka górników.
2 Gdy w świętą Barbarę gęś chodzi po lodzie, to Boże Narodzenie będzie po wodzie. — Chocisz. I. 639; Żup. 66.
Gdy w św. Barbarę gęś po stawie chodzi, w Boże Narodzenie pływać po nim się godzi.
3 Gdy w św. Barbarę ostre mrozy, to na zimę gotuj wozy; a gdy roztajanie, każ opatrzyć sanie. — Wierzb. 182; Kolb. M. I. 198.
4 Kiedy na św. Barbarę błoto, będzie zima jak złoto. — Wierzb. 181.
5 Kiedy w świętą Barbarę mróz, to chłopie sanie na górę włóż. — Chocisz. I. 638; Żup. 66.
Gdy na św. Barbarę mróz, sanie na górę włóż, a szybuj dobry wóz. Wierzb. 181; Kolb. M. I. 198. Kiedy w św. Barbarę mróz, to szukaj chłopie dobry wóz. Żup. 66... to szykuj chlopie dobry wóz. Chocisz. I. 638.
6 Na świętą, Barbarę, dobądź ze skrzyni czamarę (wyciągnij z kąta czamarę).
7 Na św. Barbarę, jeżeli mróz i pogoda, zima będzie lekka i bez śniegu. — Wierzb. 182.
8 Na świętą Barbarę włóż pudło na garę.
Gara = dziura w drzewie wyciosaua, w tym zaś znaczeniu: otwór u pudła sanek, dla wprawienia weń dyszla.
9 Od świętej Barbary noce urwały.
10 Św. Barbara chuopa utopi, albo umrozi. — Udziela, 109.
11 Św. Barbara po lodzie, Boże Narodzenie po wodzie. — Gluź. 575; Wierzb. 181; Kolb. M. I. 198; Kolb. XVII. 177.
12 Święto Barbary po wodzie, Boże Narodzenie po lodzie. — Chocisz. I. 639; Żup. 66.
Święta Barbara po wodzie... Kolb. XVII. 177.
13 W święto Barbarki najlepsze tarki.
14 W św. Barbárkę, włóż sanki na górkę. — Wójc. Prz. III. 151; Czel. 456.
15 W święto Barbarki zdejm z góry sanki. — Żup. 66.
W święto Barbárki zdejm sanie z górki. Wójc. Gaw. II. 266; Wierzb. 181; Kolb. M. I. 197. W święto Barburki zdejm sanie z górki. Chocisz. I. 639. W święto Barbarki zdejm z rusztn sanki.
Barcice.
Szlachcic z Barcic, pana Łabaja syn.
„Ironiczne wyrażenie o chudym pachołku, chełpiącym się ze szlachectwa. — Wieś Barci-
