śmiercią walecznych. Pamięć jego uczcił Stan. Potocki w mowie, mianej na posiedzeniu Tow. Przyj. N. 2 grudnia 1809 r. Lip. M. 272; Dar. 7. Przysłowie to powtarza lud także w dwuwierszu:
Tym sposobem huncwockim (Dar. 7), albo
Pod tym miastem huncwockim (Karł. 18)
Zginął Berek pod Kockiem
Berło.
1 Berło i miłość nie chcą towarzysza.
2 Było to berło, ale się zderło.
Bernard.
Prosty Biernat. — Ryś. cnt. 13; Lip. Str. 111; Kolb. VIII. 281.
Prostyć ja Biernat. Anon. II; Lin; Knap. 931; Dąbr. 12; Kolb. M. I, 187. § Prosty ja jestem Bernard, a nie filozof. Orzech. D. Kto jest prostym Biernatem, byś mu nie wiem jako co wywodził, przedsię on nie zrozumie. Budn. Ap. Ja nieumiejętny i prosty, jako mówią, Biernat. Falis. Wszyscy wołają: senator to! a to prosty Biernat. Starow. Ref.
Prosty Bernard v. Biernat=prostak, nieokrzesany, grundal.
Bernard św. (20 sierpnia).
Gdy na św. Bernarda ziemia twarda, zima będzie harda. — Wierzb. 175.
Bernardyn.
1 Barnadyńska postawa, ale wilcze serce. — Rej. Wiz.
2 Bernardyńskim kieliszkiem pije.
Wielką szklenicą.
3 Spasły jak bernardyn.
4 Wlecze się, jak bernardyn za kwestą.
Beskid.
1 Bywały: był trzykroć na Beskicie, a czwarty raz na Krępaku zbijał. — Ryś. cnt. 1; Czel. 488; Lip. G. 54.
Łotr, opryszek. — Beskid i Krępak = pasma gór karpackich, dawniej rozbojami głośne.
2 Pójdzieszli i za Beskidy, nie zbędziesz się biédy.
Bestja.
Każda bestja zna swój czas. — Knap. 334; Ern. 1463.
W niemieckim języku brzmi ono: ein jedes Thier kennet seine Zeit.
Besztać.
Zbeształ go, jak burą sukę (jak psa).
Bez.
Kiedy bez kcie, najgorzej się jeść chce; a kiedy mak, to nie tak. — Gluź. 567; Kolb. XVII. 171.
Kcieć = kwitnąć.
Bezkrólewie.
To prawdziwe bezkrólewie.
Odm. To drugie interregnum.
Bezrząd, chaos, nieład. Ob. Wójc. Prz. I. 23 i III. 82.
Bezludzie.
Na bezludziu i pop człowiek.
Bezpieczeństwo.
Łacno śmiele mówić w bezpieczeństwie. — Knap. 413.
Bezpieczny.
1 Bezpieczny, jak u Pana Boga za drzwiami (jak za domem, jak za ścianą).
2 Bezpieczny jak za taborem.
Tabor = obóz wozami i łańcuchami zabarykadowany. Obszernie o taborach ob. u Wójcickiego (Przysł. I, 18 i 79).
3 Bezpieczny, jak zbrojny za murem. — Dzw. St.
Bezrybie.
Na bezrybiu i rak ryba.
Bezżeństwo.
Bezżeństwo spokojne (ucieszne, wolne). — Knap. 22.
Bezżeństwo spokojne. Flor. 82. Bezżeństwo spokojne, wesołe. Żegl. I. 7.
Bęben.
1 Bęben za górą (w lesie) coś wielkiego, choć jak cebrzyk wielkość jego. — Knap. 1055.
Bęben w lesie.... Czel. 107.
2 Dał na bęben w miasteczku.
Plotkuje.
3 Głośny bęben za górą, a kiedy do nas przyjdzie, alić jak pudełko. — Ryś. cnt. 4; Wójc. Przyp. 14; Czel. 107; Mas. 238.
Straszny bęben za górą. Grab. Star. I. 390; Czel. 107. Głośne bębny za górami, a gdy przyjdą, równe z nami.
4 Już go bęben goni. — Cinć. 18.
T. j. jest w egzekucji.
5 Podbił mu bębenka. — Ryś. cnt. 13; Mon. Gr. 415; Now. 76.
Podbijać bębenka. Gem. I. 112; Ern. 193; Trotz, p. w. Bęben; Dykc. II. 32. Bębenka podbijać. Gem. I. 7. § Bębenka komu podbijać. Petr. Pol; Petr. Et. Druga białogłowa podbija mężowi bębenka na wszystko złe. Falib. Dysk.
Bębenka podbijać = do złego zachęcać, popychać, poduszczać.
Bębennica.
Jaki bębennica, taka i biesiada. — Rej. Wiz.
T. j. jaka muzyka, taka ochota.
Bękart.
1 Bękarci mają większe szczęście.
2 Nie każdy bękart ma szczęście (szczęśliwy).
Biada ob. Bieda.
Białe.
Białe za czarne, a czarne za białe przedawać. — Trotz, p. w. Białe.
Umiał czarne za białe, a białe za czarne udawać. Otwin. Met. Białe za czarne udał, żółte za czerwone. P. Kochan. Orl.
Białka.
1 Białce bez szértucha, jak krowie bez wògòna. — Cen. Kasz. 9.
Białka = w kaszubsk: kobieta; szértuch = fartnch.
