Strona:Stanisław Antoni Wotowski - Życie i miłostki imperatorowej Katarzyny II.djvu/32

czegoś ciągle pragnie — a wszystko go wkrótce znudzi... woli dawać aniżeli płacić długi, rozprawia o teologji z jenerałami a o strategji z biskupami... Takim jest Potemkin. Co ten cały mich mach znaczy? Według mnie — kończy de Ligne — jest to genjusz, istny portret Arcybiadesa“. Stale, w polityce, potrafił łechtać próżność Katarzyny i pchać ją w coraz to nowe atrepryzy, które właściwie jemu dogadzały. Pakował Rosję w wojny najstraszliwsze a potem najspokojniej kazał sobie składać hołdy za zwycięstwa odniesione przez zasłużonych jenerałów.
Gdy w końcu po przeciągającej się wojnie, Krym ostatecznie został wcielony, kazał on sobie wraz z tytułem książęcym, nadać przydomek „Taurydskiego“ — od Taurydy, początkowej nazwy kraju.
Potem chcąc udowodnić Katarzynie jak wielkich rzeczy dopiął, dopuścił się największej farsy, jaka się kiedykolwiek przydarzyła w dziejach historji.
Namówił Katarzynę, iż winna zwiedzić Rosję, szczególnie kresy i przekonać się, jak pod jego rządami kultura zakwitła a dobrobyt się rozwinął. Istotnie odbyła się podróż „Semiramidy Północy“, jak cesarzową wówczas nazywano, z niebywałym przepychem i splendorem, a do towarzystwa został zaproszony arcyksiąże Józef, następca tronu austryjackiego oraz szereg zagranicznych książąt.
Wizytacja wypadła świetnie. Wszędzie zdala widniały nowowybudowane wsie, lud przyjmujący matuszkę carycę był kulturalny, czysty, trzeźwy, porządnie ubrany... i z zapałem wiwatował na cześć imperatorowej. Tak prezentowali się nawet kirgizi, tatarzy, kałmucy. Katarzyna II była rozpromieniona, goście nie mieli słów zachwytu. Na pół barbarzyński kraj pod rządami Potemkina zamienił się w Europę!
Był to istny cud!
W istocie zaś sekret polegał na tem, że większość wsi wprost została namalowana na płótnie, jak dekora-

30