Strona:Stanisław Bełza - Krótkie wiadomości z dziejów Polski.djvu/14

 Przemysław Drugi (1290-1295), książę Wielkopolski, chce zaprzeczyć prawom Czechów do tronu polskiego, odzyskuje Pomorze, koronuje się w Gnieźnie, dając początek zjednoczeniu Polski. Wśród przygotowań do wojny z Czechami ginie z rąk morderców za sprawą książąt brandenburgskich.

 Wacław Drugi (1290-1305), król czeski, korzysta z niezgody książąt, zajmuje Wielkopolskę, koronuje się w Gnieźnie, opiera się na osadnikach niemieckich, ustanawia rządy starostów dla wzmocnienia władzy królewskiej. Wypędza Łokietka, który pielgrzymuje do Rzymu i ujmuje papieża dla swej sprawy. Łokietek wraca; przy pomocy Węgrów, a także włościan polskich, zajmuje Wiślicę, zdobywa kilka grodów, broni się w skałach Ojcowa, wreszcie po śmierci Wacława odbiera tron.


Władysław Łokietek.  Władysław Łokietek (1305-1333) jednoczy rozdzielone królestwo. Krzyżacy zabierają Pomorze z Gdańskiem. Niemcy pod wodzą wójta Alberta w Krakowie podnoszą bunt, który Łokietek poskramia. Naród uznaje potrzebę zjednoczenia Polski. Łokietek koronuje się w roku 1319 koroną Chrobrego u grobu św. Stanisława, czem podnosi powagę królewską. Zawiera sojusz z Węgrami i Litwą. Krzyżacy mimo wyraźnego rozkazu papieża nie chcą zwrócić Polsce Pomorza, i w dalszym ciągu napadają i grabią ziemie Polskie. Łokietek zadaje im znaczną klęskę pod Płowcami. Wielkie są zasługi Łokietka, gdyż wybawia on Polskę od rozbicia i obcego jarzma.

 Kazimierz Wielki (1333-1370) zapobiegliwy gospodarny i sprawiedliwy. Pragnąc spokoju, zrzeka się Ślązka na