Strona:Stanisław Brzozowski - Współczesna powieść polska.djvu/128

dnak naturalna droga. Politycy nasi, jak i wogóle politycy bywają najczęściej zdumiewająco konsekwentnymi ignorantami. Ostry ton naszych socyalistycznych dyskusyi, szablonowe sądy bywają nieraz wybiegiem bezwiednym tej ignorancyi, najdogodniejszym dla niej modus vivendi. Prus z punktu widzenia tego nowoczesnego światopoglądu pracy — jest pomimo swych politycznych pomyłek, o których sam zresztą pisał niedawno z rozbrajającą szczerością — jest jednym z najbardziaj zasłużonych u nas ludzi. Myślą wytrwałą i czujną, stojącą istotnie na poziomie współczesnej kultury, góruje nad wszystkimi pisarzami współczesnego sobie i następnego pokolenia. Równie powierzchownem byłoby załatwianie się z Orzeszkową, poprzestające na zaliczeniu jej w poczet »burżuazyjnych ideologów«. Zrozumieć znaczenie pisarza, znaczy to zrozumieć, jakich wartości wyrazem jest jego działalność, a następnie zbadać, jakie znaczenie posiadają te wartości dla życia. Orzeszkowa z tego punktu widzenia jest przedewszystkiem poetką pracy. Pracy na roli: tę bowiem najlepiej odczuwa. Ale szacowanie