Strona:Stanisław Brzozowski - Współczesna powieść polska.djvu/149

wrażliwość dla pewnych kształtów i form. Ma on w sobie ową »skończoność« tak go charakteryzującą. Dla Reymonta nic skończonem nie jest. Nie zna on zamkniętych, skrystalizowanych kształtów. Styl jego powieści posiada chropawość rzeczy przekształcających się. Zrozumiejmy, o co idzie. Gdy się czyta Sienkiewicza, doznaje się wrażenia, że czuje on i wie całą naturę swoją, całą istotę swego artystycznego talentu, czem rzeczy, ludzie, uczucia i t. d. być powinny; i cała jego twórczość jest zatopieniem się w miękkiej rozkoszy szczęścia, czy też nie rozumiejącym podziwie, że są one tem istotnie, czem być mają. Talent jego jest całkowicie i bezwzględnie wytworem pewnych określonych stosunków kulturalno-społecznych, ukształtowanym przez nie i je tylko odbijać zdolnym. Widzimy tu niezdolność wczucia się w jakiekolwiek inne życie, niemożliwość samej myśli, a tem bardziej poczucia, że to życie może być inne. Na tem właśnie zasadza się klasycyzm. Tylko, że gdy klasyk należy do warstwy istotnie tworzącej życie, gdy należy do warstwy społecznej reprezentującej