Strona:Stanisław Brzozowski - Współczesna powieść polska.djvu/153

a całość go pomimo to nie nabiera. Jest Reymont najwybitniejszym i najbardziej utalentowanym przedstawicielem współczesnej mieszczańskiej dezoryentacyi. Wie on naprawdę jedną tylko rzecz, że coś się nieustannie zmienia, ale dlaczego i po co, o to go się nie pytać. Jeżeli bowiem powie on coś o tem, będzie to rzecz pochwycona z powietrza, a nie z głębi duszy. Wyrzucił on przed nami całą galeryę typów, wytworzonych przez przekształcenie, jakiemu ulega społeczeństwo, ale żadnego nie pokochał, więc też żadnego nie zrozumiał. Światło jego jest twarde. I postacie jego są jakby osmagane przez wiatr. Są jakby po przeprowadzce, czy podczas niej. Gdy się to czyta, wie się, widzi, że społeczeństwo idzie gdzieś i jakoś się zmienia. Ale widzi się tylko samą zmianę, nie współtworzy się jej i nie współczuje. Reymont jest najmniej lirycznym i najmniej dramatycznym z polskich pisarzy. Jego napływy liryzmu są zawodzeniami, niczem nie umotywowanemi, wyrywają mu się one tak, jak ba-