Strona:Stanisław Brzozowski - Współczesna powieść polska.djvu/167

Ta strona została skorygowana.
X.
STANISŁAW PRZYBYSZEWSKI.

Przybyszewski wyszedł z tego samego duchowego i myślowego piekła. Tylko jest on i śmielszy i konsekwentniejszy. Jest w nim tragiczna potęga całkowitości. Logika myślowa, kościec dyalektyczny jego pierwszych powieści odznacza się niezwykłą zwartością. Oparte są one na konstrukcyi, którą przezwyciężyć można duchowo tylko u samych jej podstaw, inaczej bowiem pozostanie ona nienaruszona. Gdy Przybyszewski spotyka na swojej drodze myśl pogrążającą go na dnie rozpaczy, nie omija on jej, nie przymyka oczu, lecz przyjmuje je w całej pełni. Bieg myśli jest następujący: człowiek jest cząstką przyrody, podległą jej. Pojęcia, myśli wierzenia czło-