Dzisiaj duch ten zapomniany jest i zapomniany przez wszystkie klasy i warstwy społeczne, nie wyłączając i tej, która o urzeczywistnieniu ówczesnysh idełów z samej natury impulsów swych i potrzeb nieustannie walczy. To wszystko stało się teraz księgą zamkniętą i zwolna niepamięć i obojętność pokrywają pleśnią dzieła i myśli, o których całe pokolenia następujące po sobie wydają sąd na zasadzie odziedziczonych a nie sprawdzanych uprzedzeń.
Literatura, która powstała i rozwijała się po roku 1863 jest do pewnego stopnia parweniuszką. Klęska zmiotła z powierzchni przeszłość, odebrała wiarę jej wyznawcom. Społeczeństwo, które nadzieję i wiarę w przyszłość zachować chciało, pragnęło dowieść, że kataklizm nie zniweczył jego sił istotnych, niechętnie myślą cofało się wstecz. Trzeba było, aby zanikł w niem i osłabł ten pierwszy rozmach, trzeba było, aby przed zdobywcą; »inżenierem« przemysłowcem ukazało się widmo nowej przyszłości, przyszłości innej niż ta, jaką sobie wyobrazić był zdolny, aby na nowo po-
Strona:Stanisław Brzozowski - Współczesna powieść polska.djvu/64
Ta strona została skorygowana.
