młodzież skwapliwie była czytana”.[1] W dziełach swoich, a zwłaszcza w Myślini czyli loice (1844), rozwijał własny system, którego zasadą jest, że władza, wiodąca do poznania najwyższej prawdy, nie jest ani zmysł i rozum ani um i umysł, lecz zmysł, będący obydwóch zjednoczeniem i potęgą, siedliskiem zaś jego nie jest ciało ani dusza, lecz jaźń nieśmiertelna, której prototyp jest w Bogu, jaźni bezwzględnej.
Zrodzony w Wielkopolsce, lecz przebywający we Francyi był Hoene-Wroński. Pisywał po francusku dzieła filozoficzne, w których rozwijał mistyczne idee mesyanizmu. Zaprzątano się nim w Poznaniu, pisał o nim Trentowski w Roku, Libelt w Filozofii i Krytyce, rozstrząsano w Orędowniku Naukowym dziełko o filozofii Wrońskiego jego gorącego wielbiciela, Tomasza Bukatego, ale wkrótce zapomniano o sfrancuziałym Polaku-filozofie.
W r. 1845 wydał w Poznaniu dr. Fr. Kozłowski: Początki filozofii chrześciańskiej, włącznie z krytyką filozofii B. F. Trentowskiego, 2 tomy.
Wogóle żywo zajmowano się po r. 1831 filozofią, do której smak rozbudził w młodzieży naszej Hegel słynnymi wykładami swymi w Berlinie. Jaki urok wywierała filozofia Heglowska na młode umysły polskie, wynika z listu z dnia 3 stycznia 1838 r., w którym Teofil Matecki radzi przyjacielowi, Adamowi Karwowskiemu, przenieść się z uniwersytetu wrocławskiego do berlińskiego. „Weź — pisze Matecki — wraz z innymi filozofię Hegla do ręki i przechodź ją jak najdokładniej. Nie zaniedbuj tego, nie zostawaj w starym zakonie, kiedy do nowego drzwi Ci są otwarte, ale lepiej jest wnijść i wyjść może z własnej woli, niż nie módz wnijść nawet z ograniczenia i nieznajomości rzeczy, tak, jak ze mną dotąd stać się musiało, bo nie mam czasu zatapiania się w Heglowską filozofią i bodaj czasu do tego mieć będę. Ja zatem pozostać muszę w grubej ciemnocie jako medycyner. Ty zaś za grzech poczytaj sobie, jeśli zaniedbasz tego, co Ci w sam czas przychodzi. Wprawdzie dzieła Heglowskie wiele kosztują, ale są dla Ciebie najkonieczniejsze, staraj się o nie, chodź w jed-
- ↑ Nehring W. Kurs literatury.
