Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T1.pdf/307

Ta strona została przepisana.

profesorem seminaryum, egzegezę Nowego Testamentu i historyę kościelną.[1]
Nagle wypadki z r. 1846 obróciły całą sprawę w niwecz.

Kasyno gostyńskie.

Doniosłe miało dla nas znaczenie, że po upadku powstania listopadowego Wielkopolanie, którzy walczyli o niepodległość, zamiast emigrować do Francyi, powrócili do kraju. Tej to okoliczności — zauważa ks. Kalinka w Żywocie generała Chłapowskiego — zawdzięczało W. Księstwo Poznańskie, że nie stało się „grobem milczącym”. Gdy w Królestwie i Galicyi jedynym objawem żywotności były roboty konspiracyjne, Wielkopolska „myślała i pracowała za resztę Polski”, a przodownikami w tej pracy byli wojownicy z roku 1831.
Obawiając się skutków zniechęcenia, które ogarnęło ogół społeczeństwa po nieszczęśliwem zakończeniu powstania, grono zacnych i rozumnych ludzi postanowiło pod pozorem zabawy skupić rodaków, celem wspólnej dla dobra kraju pracy. Takie znaczenie miało Kasyno gostyńskie.
Było to w Goli 1835 r. w wigilię słynnych wówczas jarmarków gostyńskich na konie na śś. Szymona i Judę, kiedy to zjeżdżali się do Gostynia bardzo licznie kupcy postronni i obywatele tak z W. Księstwa Poznańskiego, jako też z Królestwa i Litwy. Wśród rozmowy o tem i owem poruszono pytanie, jakimby praktycznym sposobem zapobiedz brataniu się kilku młodych, ton nadających obywateli, z pruskimi oficerami, i rzucono myśl urządzania przez obywatelstwo stałych zabaw.

Myśl tę pochwycił, nic nie mówiąc, Waleryan Rembowski, mieszkający w Dusinie, i zaraz nazajutrz rano podążył do Gostynia, aby popierać tę sprawę. Wróciwszy wieczorem do Goli, wyjmuje z kieszeni arkusz papieru i, kładąc go na stół, rzecze: „Oto są członkowie przyszłego Kasyna!” poczem wyliczył 216 talarów składki, na ten cel zebranej. Podpisało się 36 obywateli, z których każdy złożył zaraz po 6 talarów do rąk Rembowskiego.[2]

  1. Gazeta W. Księstwa Poznańskiego R. 1845, nr. 170.
  2. Żychliński L. Wspomnienia z czasów uniwersyteckich berlińskich od r. 1844 – 1847. Dziennik Poznański. R. XXVII, nr. 146.