Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T1.pdf/343

 Był to krzyż mosiężny w kształcie kwadratu, na czerwonej wstążce zawieszony. Pomiędzy ramionami tego krzyża były cztery promienie, coraz bardziej od środka zwężające się. Z jednej strony na ramionach krzyża taki był niezgrabnie wyryty napis: Pro fide et Maria, pro lege et patria, w środku zaś, ile się zdaje, był obraz malowany Matki Boskiej Częstochowskiej, a wkoło napis: Maria victrix hostium. Z drugiej strony na ramionach krzyża był napis: Casimirus Pułaski, Mareschalscus Łomzinensis, Tribuit Praemium Bene Merentib. In Clara Mon. d. 2 Febr. 1771. W środkowem miejscu czy było jakie malowanie, nie było można wyśledzić na tym egzemplarzu, wkoło tylko był napis, na czerwonym laku wyryty: In hoc signo vinces.
 Order ten dostał się do Towarzystwa w darze od generała Emiliana Węgierskiego, który go wziął w spadku po szambelanie Cieleckim, dziedzicu Rudek, Lipnicy, Wierzchaczewa i Gaju w powiecie szamotulskim, a niegdyś konfederacie barskim.
 Ów krzyż Kazimierza Puławskiego, przeznaczony na nagrodę zasług, był, jak twierdzi Emil Kierski, unikatem; drugiego na całym obszarze dawnych ziem polskich nie znaleziono.
 Za najgłówniejsze zadanie uważało Towarzystwo zbieranie wiadomości o starożytnych kopcach i okopach. Jędrzej Moraczewski zwiedził w tym celu cały powiat szamotulski i opisał: okop w lesie pomiędzy błotami, zarosły dębami, leszczyną i innymi krzakami pod folwarkiem Zalesie w pobliżu Buku, kopiec na gruncie wsi Niegolewa leżący, okop na piaszczystem wzgórzu po prawej stronie drogi z Brzozy do Grzebieniska prowadzącej, wysoki kopiec na gruncie wsi Niepruszewa, okop nad łąką, dawniej niewątpliwie wodą oblany, wówczas krzakami i trawą zarosły, na gruncie wsi Niewierz, okop okrągły, kociołkowaty wśród łąk zwanych Jeziorka na gruncie wsi Kąsinowa, kopiec wśród łąk na gruncie wsi Ga owa pod Szamotułami, okop okrągły, kociołkowaty w lesie do wsi Rudnik należącym, drugi okop w tymże lesie na błotach okrągły, kociołkowaty, niski, kopiec pod samą wsią Śmielowem, na łące od strony Gałowa.
 W powiecie poznańskim oglądał Moraczewski: kopiec na gruncie wsi Przybroda, dwa szańce, jeden większy, drugi