Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T1.pdf/419

Ta strona została przepisana.

„Landwera — pisze H. Schmidt[1] — czyniła wszystko, by wyobrażenie o wyższości kultury niemieckiej, jakie rząd wpoił był Polakom, zniszczyć do szczętu, a zarazem sławę wojenną państwa dotkliwie obniżyć. Ci ludzie mniemali, że z rewolucyi w swój sposób mogą ciągnąć korzyści, dopuszczając się bezkarnie nieposłuszeństwa, plądrowania i buntu. Chociaż leniwi, nieudolni i tchórze, sądzili, że nieskończenie wyżej stoją od niepozornego przeciwnika, i tak wysoko cenili własne osoby, że uważali wszystkich Polaków za chałastrę, niewartą życia jednego landwerzysty. W tem mniemaniu utwierdzało ich pospólstwo niemieckie i żydowskie w Poznaniu, które tych sławetnych ludzi, występujących tak odmiennie od wyższych oficerów pruskich, uważał za swych naturalnych obrońców. Żydzi zwłaszcza spajali ich wódką i podżegali przeciwko Polakom…”
Co chwila — pisze generał Brandt[2] — nadchodziły skargi, że znieważano polskich żołnierzy, zdzierano im kokardy, następowano na ostrogi, łamano szable. I po większej części wina była po stronie naszych ludzi, których Niemcy, a zwłaszcza żydzi, podżegali.”
Nie wszędzie jednak byli żydzi wrogo dla Polaków usposobieni. I tak w Miłosławiu, gdzie dnia 21 marca w pierwszych chwilach niespokojności pokrzywdzono żydów na towarach, którą to krzywdę wynagrodził im komitet powiatowy, ofiarowali z własnej woli Polakom 100 talarów na pierwsze potrzeby, a gdy przybyli tam polscy ochotnicy, starozakonni Wolff, Cohn Rabbi, A. Kayser i Aleksander Mendelsohn napisali dnia 11 kwietnia piękny list do dowódcy Ludwika Jabłkowskiego, oficera z roku 1831 i złożyli koszule, prześcieradła, ręczniki, kaftany, kilkanaście sztuk płótna, kilkadziesiąt par butów itd. „na ołtarzu wspólnej Matki Ojczyzny,”[3] za co im publicznie złożyli podziękowanie Jabłkowski, dowódca pułku 1. powiatu poznańskiego, Wroniecki, dowódca 1. batalionu, i Dobrogojski, dowódca 2. batalionu.

W Nowemmieście, gdzie stał oddział ochotników polskich, zaprotestowali w imieniu synagogi Louis Brandt, i Haiman

  1. Die polnische Revolution, 149.
  2. Aus dem Leben des Generals der Infanterie Dr. Heinrich von Brandt. III, 53.
  3. Gazeta Polska, nr. 22.