Po owych przedwstępnych czynnościach zabrano się do urządzenia W. Księstwa Poznańskiego, liczącego 536 mil kwadratowych, a 779,000 mieszkańców, z których może ⅕ przypadała na ludność niemiecką.[1]
Po względem administracyjnym podzielono W. Księstwo Poznańskie na dwie rejencye: poznańską i bydgoską; pierwsza obejmowała 321 mil kwadratowych, druga 214, rejencye zaś podzielono na powiaty i to poznańską na 17, bydgoską na 9 powiatów.
W każdej z dwóch rejencyi urządzono trzy wydziały, jeden dla spraw wewnętrznych, drugi dla spraw duchownych i szkolnych, trzeci dla podatków, dóbr i lasów królewskich.
Władzom rejencyjnym poddano radców ziemiańskich czyli landratów, którym powierzono dozór nad sprawami szkolnemi, kościelnemi i policyjnemi w powiatach.
W ręku naczelnego prezesa spoczęła najwyższa władza i dozór nad całym krajem.
Na mocy patentu z dnia 9 listopada 1816 r., znoszącego wszystkie dotychczasowe prawa, zaprowadzono od 1 marca 1817 r. powszechne prawo pruskie t. z. Landrecht i nową organizacyą sądownictwa.
Sprawami miały się odtąd zajmować:
1) sądy pokoju jako pierwsza instancya,
2) sądy ziemskie jako druga instancya,
3) wyższy sąd apelacyjny w Poznaniu jako trzecia instancya,
4) inkwizytoryaty jako władze śledcze.
Pierwszym prezesem wyższego sądu apelacyjnego w Poznaniu zamianowany został dotychczasowy prezes trybunału Andrzej Gorzeński, a rzeczywistym i drugim prezesem Henryk Schoenermark, prezesem sądu ziemskiego w Poznaniu Masłowski z Mielęcina, w Bydgoszczy Kraszewski, dotychczasowy prezes trybunału, w Pile Rydzyński z Nieżychowa, w Gnieźnie
- ↑ Nawet Niemcy twierdzą, że w r. 1815 po miastach, z wyjątkiem nadgranicznych, niemieckiej ludności prawie nie było. Schmidt H. Die polnische Revolution des Jahres 1848 str. 13.
