Strona:Stanisław Karwowski - Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego T1.pdf/523

Ta strona została przepisana.

Odezwa do braci Polaków, służących w wojsku pruskiem, bo odezwa ta obiegała jeszcze przed rewolucyą berlińską — że zarzut, uczyniony Mierosławskiemu, iż zachęcał w liście, pisanym w dzień bitwy pod Książem do popierania powstania na wszelki sposób, jest raczej dowodem, że Mierosławski dopiero wtedy wzywał do powstania, kiedy już wojsko uderzyło na Polaków — że w broszurze przekręcono tekst konwencyi co do kos i broni — że nie po niegrzecznem traktowaniu parlamentarzy(!) nastąpiły okrucieństwa wrzesińskie, lecz po zdradzie i okrucieństwie żydów w Trzemesznie.
Druga głośna broszura niemiecka z owego czasu wyszła pod tytułem: Aktenmässige Darstellung der polnischen Insurrektion im Jahre 1848 und Beleuchtung der dursch dieselbe entstandenen politischen und militärischen Fragen, mit Genehmigung Sr. Excellenz des commandierenden Generals, von C. v. Voigts-Rhetz, Major im. Königl. pruss. Generalstabe.
Autor tej broszury, który generałowi Colombowi „wbrew lepszej wiedzy niedokładne i fałszywe zdawał relacye”,[1] nie okazał w niej — jak się wyraża H. Schmidt — postępu co do prawdomówności, lecz raczej wzbudził podejrzenie, że chodziło mu o zrobienie karyery wojskowej. „Przeznaczenie dochodu z książki na rannych żołnierzy wzmacnia podejrzenie, zwłaszcza, że autor uczynił to publicznie. Major później jeszcze w dwóch innych książkach omówił tę samą sprawę w innym związku, co w istocie przyczyniło się do jego karyery, gdyż rok 1870 ujrzał go pomiędzy komenderującymi generałami.”[1]
Na szersze koła społeczeństwa niemieckiego, wśród których wogóle wyrazy aktenmässig, amtlich itd. uchodzą za najpewniejsze znamiona prawdy, za rękojmią nieomyślności, wywarła broszura pożądane wrażenie, wyszła bowiem w chwili, w której sprawa W. Księstwa Poznańskiego i w Berlinie, i w Frankfurcie miała się rozstrzygnąć; pouczyła nieświadomych i nawróciła „kłamstwami polskiemi” obałamuconych z „fałszywej drogi.”

Te same w broszurze Voigts-Rhetza zachodzą wyrażenia, sposób przedstawienia i fałsze, co w broszurze Brandta-Olber-

  1. 1,0 1,1 Schmidt H. Die polnische Revolution itd. str., 135.