1) Uczciwa praca, tak zbiorowa jak indywidualna;
2) Solidarność między sobą bez nienawiści do innych;
3) Zgoda Kościoła z życiem narodowem;
4) Cześć dla pamiątek przeszłości.
Pod powyższą nazwą zawiązało się w Toruniu 1869 r. Towarzystwo, którego celem było skupienie sił intelektualnych i popieranie środkami prawnymi moralnych interesów ludności polskiej pod panowaniem pruskiem, 1) na wewnątrz przez podnoszenie oświaty i obyczajności wśród ludności polskiej, 2) na zewnątrz przez wpływanie na opinią publiczną za pomocą dziennikarstwa, mianowicie polskiego i niemieckiego, powtóre przez zgodne usiłowania obu narodowości w celach cywilizacyjnych, nareszcie przez staranie się u rządu i u reprezentacyi kraju o uszanowanie, względnie równouprawnienie narodowości polskiej w całem państwie pruskiem.
„Podnosimy — pisał Ignacy Łyskowski[1] — moralnie nas samych, nasze mieszczaństwo, nasz lud, budząc poczucie narodowe i krzewiąc oświatę; każda czytelnia, każde kółko gospodarskie, każda biblioteczka parafialna, każde Towarzystwo wstrzemięźliwości, każda ochronka, każda opieka, dana szkółce polskiej czy to w udzielaniu materyałów szkolnych, czy to w uczeniu dziewcząt robót ręcznych, każde ulepszenie bytu włościan, nawet każde dobre gospodarstwo polskie, dobry przemysł polski zgoła wszystko, co nas jako społeczeństwo moralnie podnieść może — już jest w myśl Towarzystwa; składajmy wszyscy w miarę możności grosz społeczny na pomoc naukową, z której się rekrutuje inteligencya nasza; stańmy wszyscy jak jeden mąż, godnie i zgodnie, kiedy w sprawach publicznych lub w potrzebach, całe społeczeństwo obchodzących, jest potrzebne poparcie ca-
- ↑ Rzecz o towarzystwie moralnych interesów ludności polskiej pod panowaniem pruskiem przez Ignacego Łyskowskiego. Poznań 1869.
