Na początku roku 1886 smutnie przedstawiały się stosunki kościelne w W. Księstwie Poznańskiem. Arcybiskup Ledóchowski od lat 12 rozłączony był od swej dyecezyi. Z przeszło 820 kapłanów pozostało po latach 12 czynnych 450, do których przybyło około 130 wyświęconych poza granicami archidyecezyi. W przeciągu lat 12 zmarło 245 kapłanów, reszta była wygnana, rozproszona.
Rządowymi proboszczami zostało 12, z tych 2 umarło, Nowacki (Oborniki) i Mórke (Powidz), 2 powróciło do obowiązku, Berwiński i Kolany, 6 trwało uporczywie w odstępstwie i to: Rynarowicz w W. Chrzypsku, Lizak w Skrzetuszu, Gutzmer w Grodzisku, Kick w Kamionnie, Brenk w Kościanie i Kubetschak w Książu. (Z tych ks. Marcin Gutzmer zrzekł się 27 września 1886 r. probostwa grodziskiego i publiczne uznał błąd swój.)
Parafii osieroconych było 201, liczba dusz w tych parafiach wynosiła 351,260, z tych tylko 45 parafii, liczących 142,000 dusz, miało wikaryuszy, reszta pozbawiona była regularnej pieczy pasterskiej.[1]
Ustawa obroczna dotąd nie była u nas zniesiona. Rządowy komisarz zawiadował majątkiem archidyecezyi, a w niektórych miejscach, mimo nowel lipcowych, utrudniały władze rządowe wykonywanie czynności duchownych na-
- ↑ Kuryer Poznański. R. 1886, nr. 1.
