Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/283

870), Usuarda (ok. 875) i Notkera Balbulusa (896). Na polecenie papieża Grzegorza XIII napisał Baronius, bibliotekarz watykański i późniejszy kardynał w r. 1586 M. Romanum, które obejmuje wszystkich świętych męczenników całego chrześcijaństwa. Papieże Urban VIII (1628), Klemens X (1675), Benedykt XIV (1748) i Pius IX (1873) przeprowadzili rewizję i nowe wydania tego martyrologium, którego nowe wydanie wyszło w Turynie w r. 1910 p. t. „Martyrologium Romanum Gregorii XIII iussu editum, Urbani VIII et Clementis X auctoritate recognitum ac deinde anno 1749 Benedicti XIV labore et studio auctum et castigatum“.

 Maryści, ob. Marjańskie zakony i kongregacje.

 Masonerja (wolnomularstwo), tajne stowarzyszenie antyreligijne o charakterze politycznym. Członkowie dzieła się na braci, kandydatów i uczniów i są zorganizowani w loże przeróżnych obrządków (rytów) i stopni. Pewna ilość lóż podlega „Wielkiej Loży“ lub „Wielkiemu Wschodowi“ stosownie do rytu. Członkowie rozpoznają się po pewnych znakach i są zobowiązani wspomagać się wzajemnie bez względu na narodowość i klasę społeczna. Zebrania oraz przyjęcia do lóż odbywają się według pewnego rytuału, przyczem wstępujący zobowiązują się przysięga nie zdradzać tajemnic związku. Jest to stowarzyszenie międzynarodowe i kosmopolityczne, gdyż jak słusznie twierdzi czasopismo masońskie „Bauhutte“ (z r. 1888 str. 317) „masonerja narodowa sprzeciwia się sama sobie i jest tworem niezdatnym do życia“.
 Wszystkie loże stanowią jedna „lożę idealną“, która ma być „ludzkość“. Dewiza masonerji jest hasło rewolucji francuskiej: wolność, równość i braterstwo, a celem jej szukanie prawdy, kult piękna i praktykowanie dobra. Cel więc rzekomo wyłącznie etyczny, kulturalny i filantropijny. W rzeczywistości bezustannem dążeniem masonerji jest zdobycie władzy politycznej i wykonywanie jej wedle swoich zasad. Zasady te zaś zmieniają się zarówno tak jak formy występowania nazewnątrz, stosownie do czasu i miejsca, tj. ducha epoki i charakteru kraju, w którym masonerja działa. Jedyną, trwałą cechą tych zasad jest walka z wszelką religją pozytywną, a w szczególności z religją katolicką. To też papieże potępili masonerję od czasu pierwszych lat jej działalności: począwszy od Klemensa XII w bulli „In eminenti apostolatus“ z r. 1738, a skończywszy na bulli Leona XIII „Humanum genus“ z r. 1884.
 Równie zmiennym jak zasady masonerji jest stopień jej tajemniczości. W krajach, gdzie tajemniczość przestała być środkiem przyciągającym, masonerja wypiera się jej i wskazuje na swoje rzekomo jawne zebrania, sprawozdania, biuletyny, almanachy i inne publikacje, które służą raczej do mylenia opinji o jej stanie i właściwej działalności. W krajach zaś, gdzie jak w Polsce, tajemniczość ma zawsze jeszcze pewien urok, wskutek swoistego snobizmu lub nawyknień konspiracyjnych, pozostałych z czasów niewoli, masonerja chętnie otacza się nimbem tajemnicy i nie wypiera się fantastycznych praktyk, które na Zachodzie były w używaniu z końcem XVIII wieku a teraz należą do ośmieszonych przeżytków. Sposobem do mylenia opinji, używanym przez masonerję, są oprócz publikacyj oddanej sobie prasy także wyznania rzekomych prozelitów, jak np. Dominik Margiotta (Haks) i Taxil (Gabriel Jogaud-Pagès, zm. w r. 1907), zwyczajnych szalbierzy, którzy udając „nawróconych“ z masonerji, rozszerzają zmyślone informacje. Cel tych fałszerstw jest podwójny: łatwowiernych, których pociąga jaskrawość przytaczanych faktów (kult szatana, czarne msze i t. p.), zjednywać dla masonerji, przeciwników jej zaś wprowadzać na mylne tropy, aby potem szydzić z katolików, którzy uwierzyli tym fałszywym rewelacjom.
 Tak jak obecny stan i działalność masonerji, równie tajemniczą byłaby jej przeszłość i powstanie, gdyby co do nich polegać na źródłach masońskich. Założyciel pierwszej loży w Anglji, autor jej konstytucji i pierwszy historjograf Anderson (1717) tworzy legendę biblijną, wedle której początek masonerji sięga Adama i jego