Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/290

 Metody święty, ob. Cyryl i Metody.

 Metodyści, sekta protestancka, powstała z początkiem XVIII w. na gruncie państwowego kościoła anglikańskiego, jako pietystyczna reakcja przeciwko wpływom deizmu i racjonalizmu. Twórcami metodyzmu byli bracia Wesley, Jan i Karol, którzy założyli w r. 1729 pomiędzy studentami uniwersytetu w Oxfordzie stowarzyszenie, zbierające się na wspólne modlitwy i czytanie biblji. W r. 1732 przyłączył się do nich Jerzy Whitefield, student teologji w Oxfordzie. Pedantyczna pobożność utworzonego przez nich związku zjednała mu nazwę metodystów. Bracia Wesley poznali się w czasie podróży do Ameryki z misjonarzami sekty hernhutów, wróciwszy do Europy, zwiedzili gminy hernhuckie i zawiązali stosunki z kolonją hernhutów w Londynie, zwaną Fetter Lane-Society. Poczęli wraz z Whitefieldem własną propagandę w Londynie i jego okolicach, pozostając nadal w łączności z państwowym kościołem anglikańskim, której oficjalnie nie zerwali nawet wtedy, gdy kościół ten zabronił w r. 1739 Whitefieldowi prawienia kazań. Pozyskawszy w Londynie wielu zwolenników, szerzyli swoją doktrynę w Szkocji i Irlandji. W r. 1741 nastąpiło rozdwojenie pomiędzy zwolennikami Jana Wesleya i zwolennikami Whitefielda na punkcie doktryny o predestynacji. Mimo tego sekta szerzyła się bardzo szybko w Anglji i w Ameryce. Obecnie liczy przeszło 20 miljonów wyznawców we wszystkich częściach świata. Dzieli się na cały szereg odrębnych i samoistnych związków wyznaniowych, które różnią się między sobą nie wierzeniami, lecz organizacją i formą nabożeństwa. Główne grupy metodystów są: 1) metodyści weslejańscy (Wesleyan Me thodist Association), w Anglji i Szkocji liczący przeszło pół miljona członków. Posiadają „affiliacje“ we Francji, Afryce, Indjach i w Kanadzie.
 2. Siedem organizacyj metodystów w Anglji, odłączonych od metodysów weslejańskich, jak New Connexion, Primitiv Methodists, Bibie Christians, Protestant Metodists i inne.
 3. Metodyści episkopalni (Metodist Episcopal Church, Deutsche bischöfliche Methodistenkirche) liczący w Ameryce i w Europie przeszło 8 miljonów wyznawców.
 4) Grupa kościołów metodystycznych w Ameryce i w Afryce, stojąca poza związkiem metodystów episkopalnych. Grupa ta dzieli się na osiem organizacyj metodystów murzyńskich (Colored Methodist Churchs) i pięć organizacyj metodystów białych (Non-colored).
 Co do nauki wiary metodyści pozostali przy zasadach państwowego kościoła anglikańskiego i wyznają 39 artykułów wiary tego kościoła (ob. Anglikanizm). Formy nabożeństwa są różne w różnych organizacjach. Cechą ich jest modlitwa na klęczkach, kazania i śpiewy rytmiczne. Co kwartał odprawiają t. zw. uczty miłości (love-feasts), przy których podają chleb i wodę i śpiewają pieśni. Niektóre odłamy metodystów wyróżniają się bardzo hałaśliwemi formami nabożeństwa: są to t. zw. Jumpers („skaczący“) i Barkers („szczekający“).

 Metropolita, ob. Arcybiskup.

 Metryki kościelne, spisy ochrzczonych, zaślubionych i zmarłych, prowadzone od pierwszych wieków chrześcijaństwa. Wedle prawa kanonicznego obowiązkiem proboszcza katolicckiego jest prowadzenie ksiąg parafialnych czyli metryk a mianowicie księgi ochrzczonych, bierzmowanych, zaślubionych i zmarłych. Na końcu każdego roku powinien proboszcz posłać do kurji biskupiej autentyczny odpis wpisów, uskutecznionych w ciągu roku w tych księgach. W Polsce tak księgi parafjalne, jak i wyciągi z nich, zwane także metrykami, miały w myśl uchwał sejmowych z r. 1543 i 1764 moc dokumentów urzędowych także wobec władz świeckich. Moc tę posiadają dotychczas z wyjątkiem obszaru b. dzielnicy pruskiej, gdzie akta stanu cywilnego prowadzą urzędnicy świeccy.

 Męczeństwo (martyrium, świadectwo krwi), śmierć poniesiona za wiarę. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa śmierć męczeńską ponosili często neofici, którzy jeszcze nie otrzymali chrztu. Wtedy zastępowała chrzest i nazywała się chrztem krwi. W IV wieku liczba męczenników by-