Florencji w r. 1787, nie uzyskały aprobaty większości, przeto w. książę Leopold, brat cesarza Józefa II, postanowił na własną rękę przeprowadzić reformę kościelną. To doprowadziło do zatargu z papieżem Piusem VII, który w r. 1794 potępił uchwały pseudosynodu pistojańskiego.
Pius, imię jedenastu papieży.
Pius I, św., był papieżem od 141 do 155 r.
Pius II (1458 — 1464), Eneas Silvius Piccolomini, słynny humanista, wywarł wielki wpływ na swą epokę przez działalność naukową i polityczną. Umarł w Ankonie, przygotowując wyprawę krzyżową.
Pius III, siostrzeniec Piusa II, był papieżem w r. 1503.
Pius IV (1559 — 1565), przeprowadził dalszy ciąg soboru trydenckiego i zakończył go. Zreformował kolegjum kardynalskie.
Pius V, św. (1566 — 1572), ostatni z papieży, którzy dotychczas (1929) byli kanonizowani. Ogłosił katechizm rzymski (1566), brewjarz (1568), mszał rzymski (1570) i założył kongregację indeksu (1571). Utworzył Ligę przeciwko Turkom, która odniosła zwycięstwo pod Lepanto (1571).
Pius VI (1775 — 1799) zwalczał józefinizm (ob.), potępił uchwały synodu w Pistoi (ob. Pistojański synod) oraz francuską „Konstytucję cywilną dla duchowieństwa“ (ob.). Usunięty przemocą przez generała Berthier w r. 1798, zmarł jako więzień francuski w Walencji.
Pius VII (1800 — 1823), zawarł z Napoleonem konkordat w r. 1801 i protestował przeciw wydanym przez niego „artykułom organicznym“ (ob. Galikanizm). Koronował Napoleona w Paryżu (1804). Nieustraszony wobec jego gróźb, stawiał opór jego uroszczeniom, aresztowany w Rzymie (5 lipca 1809), przewieziony do Sawony pod Genuą, następnie więziony w Fontainebleau, po bitwie pod Lipskiem wypuszczony z więzienia, powrócił do Rzymu (24 maja 1814).
Pius VIII (1829 — 1830), uregulował sprawę małżeństw mieszanych w Prusach (1830). Zwalczał masonerję.
Pius IX (1846 — 1878), Jan Marja Mastai Feretti, jeden z największych papieży, nieustraszony obrońca zasad katolickich, praw Stolicy Apostolskiej i Polski. Po zajęciu Rzymu przez wojska włoskie (20 września 1870) zamknął się jako dobrowolny więzień w Watykanie. W r. 1854 ogłosił dogmat o Niepokalanem Poczęciu N. Marji Panny. W r. 1855 zawarł z Austrją konkordat, zerwany przez nią w r. 1870. W r. 1864 wydał encyklikę „Quanta cura“ wraz z Syllabusem (ob.). Zwołał sobór watykański (1869), który sformułował dogmat o nieomylności papieskiej. Przywrócił hierarchję katolicką w Anglji (1850) i w Holandji (1853). Gdy Austrja zerwała konkordat, Prusy ogłosiły t. zw. prawa majowe (ob. Kulturkampf) a Rosja prześcignęła wszystkich w gnębieniu katolicyzmu i polskości, Pius IX walczył do śmierci o prawa Kościoła i Polski.
Pius X (1903 — 1914), Józef Sarto, ur. w r. 1835, był w czasie wyboru na papieża patrjarchą weneckim. Rozwinął i wzmocnił cześć Eucharystji przez polecanie częstych komunij i komunji dzieci. Potępił i zwalczył modernizm, przeżył zerwanie konkordatu francuskiego (1905) i potępił francuską ustawę separacyjną (1906). Zreformował liturgję i śpiew kościelny. Zmarł ze zgryzoty z powodu wybuchu wojny europejskiej.
Pius XI, papież, panujący od 12 lutego 1922 r., Achilles Ratti, urodzony 1857 r. w Desio, diecezji medjolańskiej, przełożony bibljoteki watykańskiej, został w r. 1918 wysłany do Polski w charakterze wizytatora apostolskiego, objął w odrodzonej Polsce stanowisko nuncjusza apostolskiego. Święcenia biskupie otrzymał w Warszawie. Przebywał w Polsce do czerwca 1921 r., poczem został arcybiskupem Medjolanu i kardynałem. W r. 1922, 6 lutego, został wybrany na papieża, a 12 lutego koronowany. Zawarł konkordat z Polską (ob. Konkordat) a wykonywając go, wydał bullę „Vixdum Poloniae unitas“. We wstępie do tej bulli i w licznych przemówieniach podniósł odrodzenie Polski i jej zwycięstwo w r. 1920, którego był naocznym świadkiem. W r. 1929 zawarł konkordat z Włochami (ob. Kościelne państwo).
Piusa związek (niem. „Pius Verein“). 1. Stowarzyszenie, założone w
Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/339
Ta strona została przepisana.
PIUSPIUSA ZWIĄZEK
334
