Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/65

innemi t. zw. Corpus iuris canonici. Jest to ogólny zbiór praw, składający się z 6 kolekcyj, z których pierwsza t. zw. Decretum Gratiani i dwie ostatnie t. zw. Extravagantes są zbiorami prywatnemi, a trzy inne, t. j. Dekretaty Grzegorza IX, Liber sextus Bonifacego VIII i t. zw. Clementinae są zbiorami autentycznemi praw wydanych przez papieży.

 Credo (łac. „wierzę“) 1) wyznanie wiary (ob. Symbole wiary); 2) w czasie mszy św. po ewangelji kapłan odmawia i chór śpiewa „credo“, czyli symbol wiary, wedle formuły soborów nicejskiego i konstantynopolitańskiego, pochodzącej z IV wieku.

 Cud w znaczeniu teologicznem, fakt nadzwyczajny, ponad prawa i siły natury, podpadający pod zmysły, zdziałany przez Boga. Według tego określenia cud winien mieć trzy cechy: 1) być zjawiskiem nadzwyczajnem, 2) być faktem dostrzegalnym w święcie zmysłowym i 3) być zjawiskiem nadprzyrodzonem. Dogmat katolicki, sformułowany przez sobór watykański, nie podaje prawdziwości wszystkich cudów jako artykułu wiary i nie ogłasza żadnego cudu w szczególności za artykuł wiary, lecz tylko każę wierzyć, że cuda są możliwe i że są to znaki objawienia bożego.

 Cudowne obrazy. Wyobrażenia Chrystusa na krzyżu i Matki Boskiej, otaczane od wieków nadzwyczajną czcią wiernych i słynne z otrzymanych przy nich łask i cudów, są też najczęściej celem pielgrzymek pobożnych. Niema prawie kraju, gdzieby nie było takich obrazów lub innych wyobrażeń plastycznych, a szczególnie obrazów Matki Boskiej. Gdy w IV wieku wprowadzono do ikonografji chrześcijańskiej zwyczaj wieńczenia takich obrazów złotą koroną, od wieków aż do dni dzisiejszych odbywają się koronacje cudownych obrazów za osobnem zezwoleniem Stolicy Apostolskiej w każdym poszczególnym wypadku.
 W Polsce jest przeszło 40 koronowanych obrazów cudownych. Najsłynniejszemi z nich są: obraz Matki Boskiej Częstochowskiej na Jasnej Górze, Matki Boskiej Ostrobramskiej w Wilnie, Matki Boskiej Kodeńskiej na Podlasiu, obraz w kościele katedralnym w Łucku, w Gostyniu (diec. poznańska), w Piekarach (diec. katowicka), w Kochawinie (diec. lwowska), w archikatedrze we Lwowie, w Leżajsku (diec. przemyska), w Kalwarji Pacławskiej (diec. przemyska), w Kalwarji Zebrzydowskiej (diec. krakowska), w Krakowie w kościele karmelitów „na Piasku“ i w kościele franciszkanów.
 (O. Wacław kapucyn: O cudownych obrazach w Polsce. Kraków 1902, ks. Alojzy Fridrich: Historja cudownych obrazów N. Marji Panny w Polsce, Kraków 1911).
 We Włoszech słynne są obrazy: Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w kościele św. Alfonsa w Rzymie, Matki Boskiej Dobrej Rady w Gennazzano, Matki Boskiej Różańcowej w Pompei, Madonna della lettera w Messynie; we Francji w Chartres, w Puy-en-Velay wizerunek Matki Boskiej, umieszczony tam w r. 1254 przez św. Ludwika, Notre Dame de la Delivrence pod Caën w Normandji, statua Matki Boskiej Zwycięskiej w kościele N. D. des Victoires w Paryżu, statua w Lourdes; w Hiszpanji Nuestra Senora del Pilar w Saragossie, w Toledo, w Guadalupe, w Kordowie, w Teneryfie na wyspach Kanaryjskich; w Austrji w Maria-Zell, Maria-Hilf w Innsbruku, w Szwajcarji w klasztorze Notre Dame des Ermites w Einsiedeln i wiele innych.

 Cybela (grec. Kybele), starożytna frygijska bogini urodzajności, czczona w Azji Mniejszej, a mian. w Lidji, Bitynji i Galacji. Towarzyszyli jej korybanci i kureci, a jej kochankiem był Attis, postać mitologiczna, której śmierć wyobrażała coroczne zamieranie życia roślinnego z nadejściem zimy. Z Azji Mniejszej kult Cybeli dostał się do Grecji, gdzie istniały poświęcone jej świątynie w Atenach i w Tebach, a stamtąd ok. r. 204 przed Chr. do Rzymu, gdzie Cybelę nazwano Mater magna („wielka matka“) i oddawano jej cześć przez kapłana i ka-płankę frygijskiego pochodzenia. W sztuce wyobrażano Cybelę jako bogato ubraną matronę w koronie z wieżyc, trzymającą w ręku kłosy lub berło, siedzącą na lwie lub na wozie, ciągnionym przez lwy.

 Cyborjum (zw. także tabernaculum) w kościołach katolickich ozdobna