Strona:Stanisław Posner - Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela.djvu/29

—   27   —

wyzwolonej i sumienia wyzwolonego. Zastąpiły je w tej wielkiej dziejowej sprawie narody giermanskie. W Niemczech Reformacja wywalczyła u kościoła katolickiego prawo wyznawania własnej wiary, ale wnet zwróciła się bez litości przeciwko sekciarzom protestanckim, gdyż ci prawo wolności sumienia zaczęli przeciwstawiać nietylko wszechwładnemu Rzymowi, ale i zwycięskiej Reformacji. Dopiero w Anglji udało się sekciarzom nietylko prawo zdobyć, ale i jego teorje zbudować. I te sekciarskie zwycięstwa znalazły swój wyraz pisany w deklaracji 1689 r. Kiedy następnie zaczęły powstawać na wolnym gruncie Ameryki Północnej przez sekciarzy angielskich zakładane organizacje państwowe, wszystkie one na czele konstytucji swoich umieściły deklarację. Z pośród trzynastu kolonji angielskich, które się wyodrębniły i utworzyły pierwotną federację Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, Wirginja pierwsza pod datą 1 czerwca 1776 roku ogłosiła konstytucję swoją i włączyła do niej obszerną deklarację praw człowieka i obywatela. Deklaracja ta zawierała nie tylko prawa obywateli, ale i główne zasady organizacji państwowej i społecznej, pojmowane ze stanowiska przyrodzonych praw człowieka. Deklaracja ta była pierwowzorem dla innych stanów amerykańskich. Co ważniejsza posłużyła za wzór autorom deklaracji praw człowieka i obywatela z roku 1789. Profesor Jellinek porównał tekst jednej i drugiej (1776 i 1789) i starał się wykazać, że ta druga francuska jest kopją pierwszej, amerykańskiej. Wyżej już (str. 8) zauważyliśmy,