Strona:Stanisław Vincenz - Na wysokiej połoninie Pasmo II Księga II.djvu/235

dego ważne, że okrągła, to wiedzieć trzeba, że człowiek śpieszy się, a nigdzie nie dojdzie. Może tak biegać tysiąc lat naokoło, a ciągle to samo. Tego się nauczcie: człowiek kręci się w kółko.
 — Wciąż w kółko? To można zdurnieć — szepnął Duwyd.
 — Można i trzeba. W Kutach mądrych dość. Ormianin mądry od urodzenia, a kiedy pojedzie do mądrego świata i zacznie biegać, także się skurczy. Już by chciał biegnąć do Kut, do domu. Zbaranieje, scapieje.
 — Wybaczcie, panie Jakobènc — szepnął Foka — ma zmądrzeć, a zbaranieje?
 Pan Jakobènc ożywił się:
 — Aby zmądrzeć, trzeba naprzód całkiem zdurnieć, to pierwszy warunek.
 — Od czegóż się mądrzeje?
 Jan Jakobènc ominął pytanie:
 — Ziemia okrągła. Kto był na Podolu, albo w stepie w Besarabii, albo na Madiarskiej puszcie, temu się wyda, że grunt równy jak placek. Każdy tak myśli: mój grunt stąd dotąd, moja chata z kraju. A według rachunku to nie tak, każdy grunt zakręcony, każdy zapada się nie wiadomo dokąd, nawet woda w morzu zakrzywiona.
 — Podole zakrzywione? Hospody! — przeraziła się Kateryna.
 — No dobrze — zaiskrzył w mroku oczyma Duwyd — a tam pod spodem głowami na dół chodzą, czy jak?
 — Jedźcie do Ameryki, Duwyd, i oni chodzą głowami na dół i my także.
 — Głowami na dół — wyszeptał zabobonnie Grak-Januszewski.
 — Tak — potwierdził wolno pan Jakobènc — z rachunku wynika. Widzicie, naprzód trzeba zdurnieć.
 — Oj zdurnieć — przeszło pomrukiem przez tłum.
 — Najakuratniej! Bez tego mądrości nie ma. I to dopiero pierwsze piętro, a już ciemno jak na piekielnych piętrach. Bo zakarbujcie sobie, co wam teraz powiem.
 Słowa pana Jakobenca błyskały oślepiająco, jak zwierciadło wydobyte z futerału na słońce:
 — I czarne nie czarne, tylko dziura, po prostu nic. I białe nie białe, tylko wszystko światło w ukropie zmieszane kipi, groch z kapustą. I dziecko starsze od starca, bo zanim postarzał się, był dzieckiem. I jutro starsze od dzisiaj, bo poczęło