Strona:Stanisław Vincenz - Na wysokiej połoninie Pasmo II Księga II.djvu/326

nie małpą, ale rzetelną! Bo skoro taki ostateczny wyrok nauki, to niechaj nie partaczy, nie naukę żadną uprawia, nie duszę doskonali, lecz organy niezbędne dla naturalnego doboru.
 Tanasij podchwycił:
 — Co, co? Cóż za dobór?
 Pan Jakobènc uspokoił się:
 — Bajeczka zawstydzona, nikt jej nie opowie, a co wam kto opowie, wiedzcie, same łgarstwa.
 Dziedzic pośpieszył się ze śmiechem:
 — Ho, ho, pan dobrodziej nie tak źle poinformowany, jak się sam prezentuje, ale czyż pan sądzi, że nie ma naturalnego doboru?
 — Właśnie, skoro mamy skłonić głowy przed majestatem nauki, to dusza bardzo zawadza. Precz i na śmiecie! Bo ludzie ciągle jeszcze żenią się podług stanów, narodów, wyznań, urojeń, mody i podług iluzji majątkowych. A tu wystarczy...
 — Ale cóż zrobić z duszą? — wpadł Tanasij.
 — Schować na pamiątkę, jak włosy po umarłym dziecku. U nas była...
 Pan Jakobènc rąbnął ręką powietrze, urwał nagle. Tanasij wzruszył ramionami:
 — Nic nie rozumiem.
 Dziedzic wyjaśniał spokojnie:
 — Zrozumieć nietrudno. Pan Jakobènc wciąż z nas się śmieje, raz w tę, raz w tamtą stronę. To mu przyjemnie i niech się śmieje. Wy pytacie, Tanasiju, czy człowiek gorszy, przez to, że ma duszę. Ja tak myślę: zwierzęta także mają duszę i to wszystkie, to widoczne.
 — Nareszcie coś rozumnego — ucieszył się Tanasij.
 — Poczekajcie — ciągnął dziedzic — i gdy znajdzie się ktoś cierpliwy, ale taki co nie dla siebie tylko, ale dla nich dobrze chce, kto je żałuje i lubi, taki potrafi je wychować, przemienić. Wierzę w to, bo widzę. Czyż nie tak?
 Tanasij zasłonił oczy ręką i milczał, dziedzic powtórzył:
 — Pytam was, czy nie tak? Wy w swoim życiu widzieliście jak nikt inny dużo zwierząt domowych i sporo leśnych, jak wam się zdaje?
 Tanasij westchnął:
 — Nie tylko zdaje się, ale wiem, że tak. I właśnie przypomniało mi się coś bardzo smutnego.
 — Słuchajcie dalej — kontynuował dziedzic — powiedzieliście: może człowiek gorszy przez to, że ma duszę? Tak i nie.