Strona:Stanisław Witkiewicz-Matejko.djvu/016

Ta strona została uwierzytelniona.
4. »Kazanie Skargi«, IV. Anna Jagiellonka i Halszka Ostrowska. (Fot J. Gołcz.)

szukają możności spełnienia tej potrzeby duszy. Cóż robi najpospolitszy plotkarz, opowiadając anegdoty — jeżeli nie to samo, co czynią najwięksi poeci. Poziom tego, co on mówi, i sposób, w jaki to mówi, to jest względna wartość tego przejawienia się duszy, jest inna, ale istota zjawiska jest zupełnie ta sama. Jego umysł, uczucie, myśl, wyobraźnia są pobudzone, przepełnione energią psychiczną, którą on może wyzwolić, przejawić tylko słowami i oto szuka on kogoś, komuby to wypowiedział, szuka możności wyzwolenia tej energii, odczucia, tego procesu i otrzymania wrażeń słuchowych od swego opowiadania, wrażeń, które są wzmocnieniem przyjemności opowiadania, — ten zaś, który go słucha, uświadamia rozkosz powstawania w sobie wzruszeń, myśli, obrazów, uświadamia nagłe funkcyonowanie władz duszy, dynamiczny przejaw sił, które w nim tkwiły potencyalnie. Jeżeli to zjawisko psychologiczne przeniesiemy w sferę wyższą, w sferę sztuki, będziemy mieli zupełnie ten sam obraz czynności psychicznych, lecz innej wartości dla życia indywidualnego, wartości, którą określamy na podstawie