Dalej, środki malarskie mogą służyć do ujawniania uczuć i stanów psychicznych artysty i obudzenia podobnych stanów w widzach. Następnie można się nimi posługiwać, jako znakami do wyrażania pewnych idei, poglądów na zjawiska rzeczywistego życia, lub też abstrakcyjnych pojęć. Wkońcu są one środkiem przedstawienia obiektywnych wrażeń świata zewnętrznego, obserwacyi życia natury, człowieka czy zwierząt — wszelkich zjawisk świetlnych.
Te zagadnienia mogą u jednego i tego samego malarza mieszać się ze sobą w rozmaitych kombinacyach, wzajemnie się wspierać lub wzajemnie sobie szkodzić, utrudniać możność przejawienia się. Im harmonijniejsza jest istota danego talentu, tem bardziej jest on wyłącznym w jednym z tych kierunków pobudek twórczości. Mogą być jednak talenty, kierowane rozmaitemi pobudkami tworzenia, natury bogate, złożone, a wtenczas albo mają zdolność jasnego rozgraniczania tych zagadnień i tworzą z zupełnem, świadomem władaniem odpowiednimi środkami, albo też kierownicza władza jest zbyt słabą, by opanować sprzeczne szarpania się i porywy artysty, który się gmatwa i niszczy swoją siłę w bezpłodnem z sobą mocowaniu się.
Tak było niekiedy z Matejką. Jego inteligencya nie mogła udźwignąć ogromu jego talentu ani owładnąć jego potężnym tempera-
Strona:Stanisław Witkiewicz-Matejko.djvu/248
Ta strona została przepisana.
