Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 1.djvu/102

Ta strona została przepisana.

pogłoskę, że papież ten zamierza na nowo znieść zakon Jezuitów.
Rozpada się pierwotny instytut św. Ignacego na wstęp czyli „egzamin dla chcących wstąpić do zakonu“ i na „konstytucye“ podzielone na dziesięć części:
1) o wstąpieniu do zakonu — 2) o wystąpieniu z zakonu — 3) o nowicyuszach — 4) o scholastykach czyli klerykach na studyach i tu jest mowa o kolegiach i uniwersytetach, o planie wykładów i nauk — 5) o przypuszczeniu do ślubów zakonnych pojedynczych i profesyi — 6) o ślubach i ich obowiązkach — 7) o missyach i sposobie wspomagania dusz bliźnich — 8) o kongregacyach jeneralnych — 9) o jenerale, jego przymiotach i władzy i obwarowaniu się zakonu przed możliwem nadużyciem władzy jenerała (de providentia Societatis erga generalem) — 10) o sposobie zachowania zakonu w dobrym stanie.
Kongregacye jeneralne, tych było dotąd 24, nie licząc w to pięć kongregacyi odbytych w Połocku na Białej Rusi, gdzie przez lat 41 przechował się zakon, chociaż i te wcielone zostały do instytutu 1892 r. — nie zmieniły litery jednej w pierwotnym instytucie św. Ignacego, tylko go w miarę potrzeb czasów i ludzi, dekretami i kanonami[1] objaśniły i uzupełniły i cenzurami u Stolicy św. uzyskanemi, obwarowały. Jenerałowie też wydawali i wydają „reguły, przepisy i polecenia regulas, ordinationes, praecepta“, obowiązujące bądź to niektóre prowincye i osoby, bądź to zakon cały. Czynią to zazwyczaj z polecenia kongregacyi jeneralnej i za jej zatwierdzeniem, ordynacye te wszelako nie mają charakteru ustaw, które uchwalić może jedynie kongregacya jeneralna.

Cały zbiór ustaw zakonu Institutum, Constitutiones et Ordinationes świeżo wydany został bardzo starannie w trzech tomach in 4 to we Florencyi 1892 i 1893 roku, a to z polecenia XXIII. kongregacyi jeneralnej 1883 r. (dekret. 127). Z tego wydania czerpię cytaty w ciągu niniejszej pracy[2].

  1. Canones są streszczeniem decretorum. Wydawały je kongregacye aż do XI. włącznie. Następne od XII. (r. 1682) zaniechały wydawania kanonów.
  2. Institutum Societatis Jesu. Volumen I Bullarium et Compendium privilegiorum. In 4-to pag. XVI. 684. Florentiae 1892.