chem. A, to za wiele, to poniżenie godności ludzkiej. Nie poniżenie, bo dla mnie w myśl instytutu, a zgodnie z ewangelią św. i nauką Kościoła, ten przełożony, rektor, prowincyał czy jenerał, to nie człowiek zwyczajny o tych lub owych przymiotach lub wadach, ale Chrystus Pan, którego on osobę i urząd i władzę przedstawia i piastuje. Ma on być, znów w myśl instytutu, właśnie dlatego i doskonały i mądry i roztropny i ludzki a miłościwy, ale ja nie dla tych przymiotów jego jestem mu posłuszny, wolę mą pod jego poddaję wolę, rozum mój uchylam przed jego rozumem, ale dlatego, że uznaję i czczę w nim Chrystusa. Posłuszeństwo więc moje jest aktem wiary; nie upadla, ale podnosi i uzacnia we mnie godność człowieka[1].
Łatwo każdy zrozumie, jak wysokiego nastroju ducha potrzeba, aby się w tym akcie wiary i w ustawicznej ofierze z tego, co człowiekowi najdroższe, z swego ja, z swej woli, własnego zdania, utrzymać, a niedostatkami, czasem i wadami przełożonego nie zrażać się. Z drugiej zaś strony, to przekonanie i wiara, iż Chrystus przez moich przełożonych mną rządzi i rozkazuje mi, boża to wola jest, abym był tu, robił owo, nadaje zakonnikowi nieporównaną siłę i energię, wlewa ufność w pomoc bożą i napełnia go spokojem, bo zdejmuje z niego odpowiedzialność za jego czyny i sprawy. Trzeba tego doświadczyć, aby to zrozumieć. I dlatego do najtrudniejszych przedsięwzięć, do najżmudniejszej pracy idzie Jezuita z wesołem animuszem, robi co może i jak umie najlepiej, o rezultat się nie troszczy, bo to rzecz tych, którzy go na nią posłali.
To ustawiczne i we wszystkich rzeczach zaparcie siebie, to agere contra sensualitatem i wewnętrzne uduchowienie całego jestestwa swego czyli świątobliwość, instytut wyżej stawia, jak naturalne talenta i zdolności, naukę i doświadczenie, a ta wewnętrzna życia świątobliwość i wartość moralna koncentruje się w onem doskonałem „ślepem“ posłuszeństwie.
Jak daleko i na co się ono rozciąga? Najprzód na zachowanie wierne konstytucyi św. Ignacego, dekretów i uchwał kongregacyi, reguł zakonnych, które są jakby streszczeniem
- ↑ Const. p. III. c. I. §. 23 — p. VI, c. I. §.1, — Congr. VIII. decr. 23. — Congr. XX. decr. 24. itd.
