i ich rządami, czuwają nad całością instytutu w prowincyi lub w kolegium i domu, i referują z reguły, prowincyonalni dwa razy do roku do jenerała, kolegialni zaś doradcy raz do jenerała, dwa razy do prowincyała o stanie prowincyi i kolegium i o rządach ich przełożonych[1].
Przełożeństwo więc u Jezuitów nie jest wcale ponętną rzeczą, ani zaszczytem, jak to w świecie bywa, ale ciężarem, o który ubiegać się konstytucye surowo i pod karami zabraniają, ale od którego wyprasza się kto może.
Przełożeni lokalni starać się mają poznać charakter, usposobienie, stan duszy swych podwładnych przez częstą z nimi rozmowę i coroczne sprawozdanie sumienia. Jenerał zaś odbiera od nich co trzy lata dokładną informacyą o każdym z osobna członku zakonu, sporządzoną przez prowincyała i jego doradców, a nadto o stanie prowincyi całej informują go t. z. prokuratorowie i ich kongregacya[2].
Co trzy lata bowiem zwołuje jenerał, bo tak przepisuje instytut, kongregacye prowincyonalne. Prezyduje na nich prowincyał, zasiadają w nich profesi; najwyżej może ich zasiadać 40. Kongregacye te prowincyonalne nie mają władzy prawodawczej, mogą tylko stawiać wnioski (postulata) do ordynacyi jenerała lub do uchwał (konstytucyi) kongregacyi jeneralnej. Głownem ich zadaniem jest zbadać stan prowincyi pod każdym względem, złożyć jenerałowi przez wybranego ad hoc prokuratora relacye o nim, przedstawić potrzeby i życzenia (postulata) tak prowincyi całej, jak pojedynczych osób, i orzec, ażali zwołanie kongregacyi generalnej uważa za potrzebne.
- ↑ Instit. S. J. t. III. 137. Regulae Consultorum.
- ↑ Są to tak zwane Catalogi primus, secundus, tertius. W katalogu pierwszym: imię nazwisko, rok miejsce urodzenia, nauki odbyte przed i po wstąpieniu do zakonu, urzęda i prace spełniane w zakonie. Katalog II. daje informacją o talentach i zdolnościach do tego lub owego zajęcia, lub urzędu, o wadach i cnotach i konduicie zakonnej. W katalogu III. podany materyalny stan domu lub kolegium, a więc dochody i rozchody, kapitały lub długi, procesa prawne itp. (Constit. p IX. c. 6. §. 3. Ordinat. Gen. c. 17, 18, 19). Najbardziej interesujący jest katalog II., który odpowiada „liście konduity“ urzędników państwowych i krajowych.
