gorliwości hamować musiał Sykst V. i po otrzymaniu relacyi od prowincyałów, poddał jenerał Rationem Studiorum ponownej rewizyi assystentów i komisyi szkolnej trzech ojców. Poprawioną i wydrukowaną jako rękopis 1591 r. rozesłał do prowincyi dla ponownej próby. W tej nowej redakcyi traktaty o różnych gałęziach nauk podzielone zostały na reguły dla profesorów poszczególnych przedmiotów, wskutek tego jedna i ta sama rzecz powtarza się po 2, 3 i 4 razy, a książka urosła do znacznej objętości, bo 392 stronic w 12-ce.
To też kongregacya jeneralna V ta 1593 na życzenie prowincyi aby Rationem Studiorumna, nowo przejrzeć i skrócić, wyznaczyła osobną komisyę, która rewizyi tej dokonała i co do wyboru opinii szkolnych w dziedzinie teologii i filozofii pewne reguły ułożyła Jenerał wszelako, zanim tę ostateczną redakcyę zatwierdził, wysłał wizytatorów szkolnych do prowincyi, ażeby naocznie przekonali się, ażali i z jakim skutkiem plan nauk z 1591 r. w szkołach był zastosowany. Otrzymawszy od nich dokładną relacye, kazał plan ten ostatecznie sformułować, zatwierdził go i ogłoszony drukiem w Neapolu 1599 r. (w 12-ce str. 173) rozesłał prowincyom jako kodeks szkolny zakonu całego p. t. Ratio atque institutio studiorum Soc. Jesu.
Kongregacya jen. VII. 1615 dodała dekretem 33 i 97 kilka szczegółów co do egzaminów z teologii i filozofii, które w drugiem wydaniu planu 1616 r. w reguły prowincyała włożone zostały[1]. Odtąd, aż do zniesienia zakonu 1773 r. Ratio Studiorum służyła za modłę nauczania wszystkim szkołom zakonu a więc i w Polsce i na Litwie.
Oto geneza tyle sławnego i osławionego systemu nauk Jezuitów; oryginalnym, przez zakon wymyślonym, on nie był. Przeciwnie odpowiadał on duchowi czasu i systemu nauk ówczesnego publicznego wychowania na Zachodzie. Od planu akademii ówczesnych zapożyczone są jego główne zarysy i ramy, a wykończone tylko i wypełnione 20-letnią pracą je-
- ↑ Postanowiła kongregacya VII, aby nie posuwano na wyższe kursa filozofii i teologii jeno tych, którzy z dobrym postępem złożyli egzamin z poprzedzającego kursu. To samo mówi Rat. Stud. reg. 9 §. 1, r. 19. §. 3, reguł prowincyała.
