Ta strona została przepisana.
nerała Akwawiwy, jego assystentów i komisyi szkolnych w Rzymie, doświadczeniem i pracą komisyi po wszystkich prowincyach zakonu. Dzisiaj i już od wieku zostaje on w pewnej sprzeczności z duchem i systemem nauk uniwersytetów i gimnazyów publicznych, wielom wydaje się przestarzały. Zakon jednak upornie obstaje przy nim i z małą zmianą nie „kierunku i zasad wychowania“ i nie „metody nauczania“, ale rozszerzenia przedmiotu szkolnego, o ile rozwój i wzrost historycznych, matematycznych i przyrodniczych nauk i literatury narodowej tego wymagał, nic zmieniać nie pozwala.[1]
- ↑ Już 1696 r. kongregacya jen. XIV. dekr. 10 poleciła jenerałowi Gonzalez, aby, dla podniesienia nauk humanitarnych wyznaczył tęgiego humanistę, któryby ułożył podręcznik dla profesorów humaniorów i wskazał metodę, jaką się i sami w naukach tych kształcić i doskonalić mogą, i nauczać w szkole powinni. Jenerał powierzył to zadanie znakomitemu lingwiście i pedagogowi O Juvency (Juventius), który też r. 1703 napisał klasyczne w dziedzinie pedagogii dzieło: De ratione discendi et docendi.
Wykład prawa kanonicznego wprowadziła do akademii kongregacya jen. XVI. dekr. 30. r 1730, acz już w wielu miejscach w połowie XVI. w. wykładać prawo poczęto. Taż kongregacya dekr. 36 pozwoliła na wykłady fizyki doświadczalnej. Co do nowych systemów filozoficznych obrać kazała „pośrednią drogę“ i pozostać przy Aristotelesie i św. Tomaszu. Zbyt gorliwych zwolenników nowych systemów (amatores novitatum) rozkazała prowincyałom usunąć od katedry.
Po wskrzeszeniu zakonu kongregacya jen. XX. 1820 r. poleciła jenerałowi Forlis wyznaczenie komisyi „aby Ratio studiorum do naszych czasów zastosowaną została“. Kwestya ta poruszoną była i na następnej kongregacyi 1829 r. Jenerał więc Roothaan złożył komisyę czterech Ojców: Manera, van Hecke, Garafoli i Loriquet, która wygotowała plan nauk dla gimnazyów. Ratio studiorum z r. 1616 zmienione zostało o tyle, że ułożono inny porządek wykładów teologii, polecono uczyć accessoria t. j. geografią i historyą i języka ojczystego. Zmieniony w ten sposób plan nauk rozesłał jenerał 1832 r. do prowincyi, ale jako tymczasowy, na próbę i kazał sobie złożyć dokładną relacyą o wyniku tej próby. Nie musiała ona wypaść pomyślnie, bo wołania o zastosowanie Ratio studiorum do wymagań dzisiejszych czasów potwarzają się na kongregacyach jeneralnych 1853, 1883 i 1892. Postanowiono nauki filozoficzne i teologiczne, wykładać z małą zmianą według Ratio studiorum z r. 1615, co do innych nauk, prowincyałowie z jenerałem mają ułożyć plan wykładów sto-
