tnika, u którego bractwo zamówiło piękną monstrancyą, odwieść usiłowali prośbą i groźbą podpalenia domu od tej roboty — napróżno. Wobec nauki i wymowy takich mężów jak Warszewicki i Skarga, wobec poświęcenia wytrwałej, systematycznej pracy w szkole, konfesyonale i na ambonie wszystkich Ojców, pójść musieli w kąt Wolanie i Trzeciescy i inne ministry, rozprysnąć się nieuorganizowane roboty i szamotanie się heretyków. Wnet też opłakiwać im przyszło ciężkie straty w własnych szeregach.
Zaledwie bowiem Ojcowie otwarli kolegium, w czerwcu 1570 r., aliści dwaj głośni ministrzy kalwińscy Jędrzej Wolan i Jędrzej Trzecieski[1] wpadli doń z gromadą swoich i dalejże
- ↑ Kto oni? Andrzej Wolan kształcił się za młodu w Frankfurcie nad Odrą, dodany jako pedagog młodemu Ostrorogowi, późniejszemu staroście międzyrzeckiemu. Ostrorogowie polecili go Radziwiłłowi Rudemu na sekretarza. Ten widząc w nim talent i ochotę do nauk, wysłał go na luterską akademię w Królewcu na trzy lata. Używał go znów jako swego sekretarza i wysyłał w różnych sprawach do Zygmunta Augusta. Radziwiłł Czarny obsypywał go także łaskami, wyrobił mu indigenat litewski, nadał wieś Bijuciszki. Kiedy Orzechowski wydał swój Quincux, w którym na Radziwiłła i Kalwinów ostro powstaje, Wolan z kilku innymi stanął w ich obronie „Rozmową Polaka z Litwinem“. Radziwiłł polecił go królowi Zygmuntowi Augustowi na sekretarza. Król go używał w wielu trudnych poselstwach, nadał dwiema wsiami, które on nazwał Wolanowo. Był Wolan także sekretarzem króla Stefana, jego delegatem na sejmik oszmiański 1585 r Wsławił się kilku rozprawami jako pisarz polityczny, umarł 6 stycznia 1610 r. Takiego przeciwnika nie można było lekceważyć. (Baliński: Pisma hist. III 1—136.
Ciała i Miłosierdzia od r. 1573“. Spis członków prowadzony jest jedną ręką do 1692 r., widoczna więc, że w tym roku ono Album sporządzono, polem wpisy własnoręczne różnego charakteru. Spotykamy tu imiona biskupów: Protaszewicza Hozyusza, Wojny, Wołłowicza, Tyszkiewicza; magnatów: Radziwiłła Sierotki Lwa Sapiehy, Kazimierza Sapiehy Janusza Tyszkiewicza; rajców miejskich: Rotunda Mieleskiego, Tomaszewicza, Dygona, Kiewlicza Rudominy, Bildzinka. Do r. 1776. zapisało się osób duchownych 354, świeckich 957. Od r. 1776—1855 przerwa, dopiero X. Wróblewski wskrzesił arcybractwo mężczyzn. Kobiety „Siostry“ arcybractwa miały osobne album. Od 1573—1800 zapisało się w nie 2557 sióstr. Przerwy nie było żadnej. (Kirkor: Przechadzki po Wilnie).
