niedorzeczne, podeptać nogami doradzał, powiększa jeszcze wewnętrzną wartość króla Stefana, iż pomimo tylu trudności potrafił stać się „największym z królów Polski“.
Kto on, ten Stefan Batory? Gdzie i u kogo nauczył się tej trudnej sztuki królowania bez władzy królewskiej, rządzenia nierządnymi? Jezuitów czy on znał i od jak dawna? Czy szanował i świadczył im dobrze i dlaczego? Jaką monetą odpłacili mu oni jego szacunek, życzliwość i łaskę? Warto się nad temi pytaniami zastanowić.
Ród Batorych hrabiów de Somlyo[1] w górnych Węgrzech, datujący swój początek od pierwszej połowy XII. wieku, pozostał wierny Kościołowi katolickiemu, a odznaczał się walecznością i zwycięstwy nad „srogim pohańcem“ Turkiem. Piątym z kolei potomkiem jego w lini prostej, był nasz Stefan ur. w 1535 r. na zamku Somlyo z Stefana VI. wdy Siedmiogrodu i Katarzyny Thelegdy, pobożnej, zacnej córki podskarbiego koronnego. Wcześnie wpojono mu zamiłowanie do rycerskiego rzemiosła ale i do naukowej pracy i do pobożności, nowinki bowiem religijne wkradać się poczęły do Siedmiogrodu dopiero później. Trzech hrabiąt de Somlyo, Jędrzeja, Krzysztofa i naszego Stefana zwano powszechnie rycerzami Marii milites mariani dla ich pobożności. Tą wiernością domu swego dla Kościoła dumny był Stefan. Już jako książę siedmiogrodzki pisał do Grzegorza XIII. d. 24. wrześn. 1573 „Ojcowizna nasza cała i rodzina nasza zawsze, od przodków naszych począwszy, wiarę tę i obrządek katolicki najwierniej przechowała... i ja
- ↑ Dokładną, genealogiczną tablicę Batorych de Somlyo „Stamm-Tafeln des edeln Geschlechtes der Batory von Simolin“ sporządził potomek tego rodu Aleksander baron de Simolin 1886 r. Według tych tablic protoplastą rodu Batorych de Somlyo (Simolin) był Brykcyusz de Rakomez, udarowany za swe czyny wojenne w pierwszej połowie XIII. wieku przez króla węgierskiego Władysława dobrami Bathor w górnych Węgrzech. Najstarszy syn Brykcyusza, Jan I. de Bathor miał trzech synów. Z tych najstarszy Władysław I, Comes de Bathor ożenił się z Anną Magyestyalia i wziąwszy z nią w posagu dobra i zamek Somlyo, dał początek linii Batorych de Somlyo. Pra-pra prawnukiem jego w prostej linii był nasz Stefan.
Godna uwagi, że gdy trzy inne linie Batorych przeszły w XVI wieku na protestantyzm i kalwinizm, to linia męzka de Somlyo pozostała katolicką
